فقه و اجتهاد
دو فصل‌نامه تخصّصی فقه و علوم وابسته
سال سوم، شماره پنجم
بهار ـ تابستان 1395
فهرست مطالب
| نقل به معنا در روايات | محمدجواد فاضل لنکرانی | 6 |
| بررسی فقهی ـ حقوقی تحقیقات جنایی | حمید ستوده | 30 |
| شریعت و قضاوت بانوان | محمد‌علی قاسمی | 53 |
| قصاص و دیه اعضا و نفس در جنایت بر افراد دارای زندگی نباتی (با رویکرد تداخل و عدم تداخل) | علی‌اکبر پورطالبی وراعون | 60 |
| اعتبارسنجی اسناد ملکی؛ بررسی فقهی ـ حقوقی | مجتبی شجاع | 91 |
| بازخوانی ماهیت قاعده اقدام و کاربرد آن در مسئله اتانازی» | زهرا امیری‌فرد، طوبی زین‌الدینی، اکرم شریف‌آبادی | 111 |
| کاربرد سیاق در فقه القرآن | مجتبی صبوری | 134 |
| آثار و نتایج فقهی مسئله قرائات مختلف آیات قرآن کریم | حامد شریفی‌نسب | 159 |
| نقد و بررسی دیدگاه خاورشناسان پیرامون خاستگاه و ماهیت فقه اسلامی | باقر رياحي‌مهر | 177 |
چکیده‌ها (فارسی)
نقل به معنا در روايات
محمدجواد فاضل لنکراني*
چکیده
از مباحث مهم در علم حدیث، بحث از چگونگی نقل احادیث است به این معنا که آیا نقل به معنا در روایات جایز است یا خیر و در صورت جواز، آیا روایاتی که امروزه به دست ما رسیده‌اند نقل به لفظ‌اند یا نقل به معنا؟ نوشتار حاضر در صدد تبیین ادله جواز نقل به معنا بوده و پس از ذکر ادله‌ای که در این‌باره وارد شده همچون قرآن، دلیل عقلی، بنای عقلا و روایات، به بررسی این ادله پرداخته و جواز نقل به معنا به اثبات می‌رسد، لیکن باید توجه داشت که بیشتر روایات نقل به لفظ می‌باشد نه نقل به معنا و آن روایاتی هم که منقول به معنا هستند همراه با قرینه می‌باشند. همچنین اگر بگوییم بیشتر روایات منقول به معناست، در این صورت روایات از حجیت ساقط خواهند شد؛ چرا که امکان اشتباه راوی در فهم مراد امام(علیه السلام) وجود دارد.
کلیدواژگان: حديث، نقل به لفظ، نقل به معنا، فهم راوي، مراد امام(علیه السلام).
--------------------------------------------------
* استاد خارج فقه و اصول حوزه علميه قم و رئيس محترم مرکز فقهي ائمه اطهار(علیهم السلام). تحقيق و ترجمه: اصغر خليليان (دانش‌آموخته خارج فقه و اصول حوزه علميّه قم)
بررسی فقهی ـ حقوقی تحقیقات جنایی
حميد ستوده*
چکیده
توجه و استناد به امارات تخصصی و علمی، در راستای تکمیل دلایل در پرونده‌های کیفری، حائز اهمیت است و در این میان، گزارش تحقیقات جنایی، به عنوان بازوی مهمِ کارشناسی، در یاری محاکم و دادگاه‌ها از مهم‌ترین أمارات قضایی تلقی می‌گردد. در این نوشتار، پس از بیان کلیات و شیوه‌های اثبات موضوعات قضایی در علوم جنايي، دو مبنای مهم در اعتبار یافتن این شیوه، یعنی بحث علم قاضی و رجوع به کارشناسی از نظر قانونی و فقهی بررسی و شرایط و قلمرو استناد به آنها در اعتبار رأی پلیس علمی و جنایی تبیین می‌گردد.
واژگان کلیدی: تحقیقات جنایی، دلیل اثبات، کارشناسی، علم قاضی.
--------------------------------------------------
* استاد سطوح عالي حوزه علميه قم.
قصاص و دیه اعضا و نفس در جنایت بر افراد دارای زندگی نباتی
(با رویکرد تداخل و عدم تداخل)
علی‌اکبر پورطالبی وراعون*
چکیده
زندگي نباتي وضعيتي است كه در آن فرد به علت آسيب (مرگ) سلول‌هاي قشر مغز قادر به ادارة فعاليت‌هاي ارادي خود نيست. اين وضعيت با مرگ مغزي و كما داراي تفاوت‌هاي اساسي است. از نظر پزشكي، سلول‌هاي مرده قشر مغز بازگشت نخواهند كرد، اما درعين حال با سالم بودن ساقة مغز، سيستم خون رساني، تنفس، گوارش و امثال آنها به كار خود ادامه مي‌دهد و ممكن است فرد حتي بدون دستگاه‌هاي تنفسي سال‌ها در اين نوع از حيات بسر برد؛ از آنجا كه علاوه بر آسيب به قشر مغز، تمام يا برخي از أعضا و حواس اين افراد نيز دچار آسيب شوند، نسبت به ديه‌‌و قصاص اعضا و نيز تداخل یا عدم تداخل آن در دیه و قصاص نفس اختلافات بسياري بروز نموده است؛ برخي از فقها دية چنين افرادی را شامل دية كامل براي عقل و هريك از حواس دانسته‌اند و در مقابل نظريات ديگري ابراز گرديده و امكان دريافت خسارات مازاد بر ديه نيز منتفي نشده است. تعیین قصاص و دیه اعضای این افراد با نگاه به تداخل و عدم تداخل در قصاص و دیه نفس، مطمح نظر این نگاشته است.
واژگان کلیدی: زندگی و مرگ، زندگی نباتی، مرگ مغزی، دیه، أرش.
--------------------------------------------------
* دانش‌آموخته سطح چهار حوزه علميه قم و مرکز فقهي ائمه اطهار(علیهم السلام).
اعتبارسنجی اسناد ملکی؛
بررسی فقهی ـ حقوقی
مجتبی شجاع*
چکیده
در این مقاله به بررسی مباني فقهي و حقوقی اسناد ملکی پرداخته شده است. اسناد ملکی، زیر مجموعه اسناد رسمی بوده و در حقوق معتبر دانسته ومهمترین دلیل بر مالکیت، پنداشته شده‌اند. در اين مقاله اسناد ملکی از دیدگاه فقه شیعه نگریسته شده و روشن شد که امکان اعتبار آنها منحصر، در عنوان «ملکیت و مالیت» یا «اماریت» است و بعد از بررسی جامع، تطبیق عنوان «ملکیت و مالیت» بر این اسناد منتفی قلمداد شده، ولي درفرض صدور اسناد ملکی توسط حکومت عدل، اماره بودن آنان اثبات مي‌گردد. بعد از اثبات اماره بودن این اسناد می‌توان در عقود، با توجه به دلالت بر مدلولشان، طرف معامله قرار بگيرند و گِرو يا وثیقه در عقد رهن باشند.
کلیدواژگان: سند، رسمی، فقه، اعتبار، اماره، ید.
--------------------------------------------------
* استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم.
بازخوانی ماهیت قاعده اقدام و کاربرد آن در مسئله اتانازی
زهرا امیری‌فرد،*طوبی زین‌الدینی،**اکرم شریف‌آبادی***
چکیده
یکی از معانی قاعده اقدام که موجب ضمان بوده در معاملات معوض فاسد مطرح است موردي است که غیر مالک علیه مالک اقدام می‌کند و شخص متعهد به پرداخت مال یا انجام فعل یا ترک فعل می‌گردد. معناي دیگر مسقط ضمان بودن است، و در جایی است که شخص علیه خود اقدام و موجبات سقوط ضمان را فراهم می‌آورد. این قاعده علاوه بر فعل، ترک فعل را هم شامل می‌شود، به‌گونه‌ای که در مصادیق جدید امروزی نیز کاربرد دارد. از جمله مسئله اتانازی که ماهیت آن قتل عمد بیمار داوطلبانه یا غیرداوطلبانه می‌باشد. در این تحقیق بعد از تبیین ماهیت قاعده اقدام، مشخص شد در اتانازی، انجام فعل توسط پزشک حرام، ولی چون با اقدام و رضایت بیمار بوده، مستحق قصاص نمی‌باشد و می‌تواند مصالحه به دیه کند.
کلیدواژگان: قاعده اقدام، ضمان، اتانازی داوطلبانه، اتانازی غیرداوطلبانه، فعال، غیرفعال.
--------------------------------------------------
* دکترای فقه و مبانی حقوق، دانشگاه عدالت تهران، مدرس حوزه و دانشگاه. zahraamiri41@yahoo.com
** سطح سه رشته فقه و اصول، حوزه علمیه حضرت زینب(علیها السلام)، مدرس حوزه و دانشگاه. Tzinadini@yahoo.com
*** سطح سه حوزه، مدرس حوزه و دانشگاه.
کاربرد سیاق در فقه القرآن
مجتبی صبوری*
چکیده
بی‌شک کاربردهاي متنوع سياق در کلمات فقها، نقـش ايـن قاعـده در توسـعة اسـتنباط حـکم از آيات‌الاحکام را به روشني اثبات می‌کند. مسأله اصلی این پژوهش نیز تبیین و ارزیابی جایگاه و کاربرد سیاق در فقه القرآن است. در این مقاله، نخست ماهیت و معنای سیاق بیان شده، سپس گونه‌های مختلف آن همچون سیاق کلمات، جمله‌ها و آیات بررسی شده است. اعتبار سیاق به عنوان مستند حکم شرعی، مشروط به پیوستگی و عدم فاصله، ارتباط صدوری، ارتباط موضوعی و... بوده و در صورت نبود آنها سیاق ثابت نمی‌شود و نمی‌توان آن را به عنوان یک قرینة متصل در تفسیر آیات الاحکام استفاده کرد. بر این اساس، حجیت و اعتبار قاعده سیاق، علاوه بر شرایط مورد نظر، مستند به ظواهر قرآن و سیره عقلا بوده و بازگشت آن به هماهنگی درونیِ سخنان فرد حکیم می‌باشد. در این نوشتار، با احراز شرایط و دلایل یاد شده، شماری از کاربردهای سیاق در آیات فقهی قرآن، از جمله استفادة ملازمه از سیاق، استيفاي معاني و کشف مفاهيم مقصود، چگونگي تقسيم اموال‌ميت و موضوعيت حرج در وجوب تيمم نيز بیان شده است.
واژگان کلیدی: سیاق، فقه القرآن، آیات الاحکام، اجتهاد، حجیت ظواهر.
--------------------------------------------------
* دانش‌آموخته مقطع خارج فقه و اصول حوزه علميه قم و پژوهشگر مرکز فقهي ائمه اطهار(علیهم السلام).
آثار و نتایج فقهی مسئله قرائات مختلف آیات قرآن کریم
حامد شریفی‌نسب*
چکیده
مسالۀ قرائت متفاوت آیات قرآن کریم همواره در طول تاریخ مورد توجه مفسران و فقهاء قرار داشته است و هرچند در عصر حاضر به علت رواج قرائت یکی از قاریان، توجه به سایر قرائات کمرنگ شده است ولي مسالۀ اختلاف قرائت می‌تواند آثار و نتایج متفاوتی در زمینه‌های مختلف فقه، تفسیر، کلام و... به دنبال داشته باشد. از آنجا که مباحث فقهی، تاثیر مستقیم در احکام تکلیفی و وظائف شرعی مسلمانان دارد در پژوهش حاضر، آثار و نتایج فقهی بحث قرائات مختلف پیگیری می‌شود تا ضرورت توجه به قرائات مختلف از منظر علم فقه نشان داده شود. بررسی ابعاد مختلف فقهی مسالۀ قرائت نشان می‌دهد که این مساله، گاه مستقیماً در موضوع برخی احکام فقهی همچون وجوب قرائت صحیح در نماز، وجوب طهارت در لمس آیات و حرمت کذب و سخن بدون علم بر خداوند متعال دخالت دارد و گاهی نیز در طریق استنباط حکم فقهی از آیات مورد استفاده قرار می‌گیرد همانند استنباط حکم مسح یا شستن پا در وضو و یا استنباط غایت حکم حیض که آیا غسل است یا پاکی طبیعی.
کلیدواژگان: اختلاف قرائت، ثمرات فقهی، حکم شرعی، سبعة، عشرة.
--------------------------------------------------
* دانش‌آموخته مقطع خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم؛ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران.
نقد و بررسی دیدگاه خاورشناسان پیرامون خاستگاه و ماهیت فقه اسلامی
باقر رياحي‌مهر*
چکیده
فقه اسلامی، از موضوعات مهمی است که مستشرقان در حوزه علوم اسلامی بدان پرداخته‌اند و سیر تحقیق ایشان، نشان از این گمانه‌زنی می‌دهد که خاستگاه فقه اسلامی، نظام حقوقی یهود و روم باستان می‌باشد و مناشقاتی بر سر آن داشته‌اند. در این مقاله که تازه‌ترین پژوهش در این زمینه به شمار می‌رود، با بهره‌جستن از روش تحلیلی ـ انتقادی تلاش شده فقه پژوهی قرآن از نگاه مستشرقان تبیین و نقد گردد. بنا بر دستاوردهای پژوهش، مستشرقان در مطالعات فقه‌شناختی، آثاری از شباهت‌های قوانین اسلامی با قوانین یهود و رومی را مستند ادعای خویش دانسته‌اند. در مقابل نیز اندیشمندان مسلمان، بر این مطلب تاکید داشته‌اند که همة ادیان الهی از سوی پروردگاری واحد بوده و این امر منجر به تشابه در تکالیف و احکام فقهی آنان شده است و با مداقه در آثارشان می‌توان دریافت که سعی بر این مهم داشته‌اند که تفاوت ماهوی قوانین یهود و رومی را با فقه اسلامی مشخص و روشن نمایند.
واژگان کلیدی: قرآن، فقه اسلامی، خاستگاه فقه، مستشرقان، قوانین یهود و روم.
--------------------------------------------------
* پژوهشگر مركز فقهي ائمه اطهار(علیهم السلام) و دانشجوي دكتري قرآن و مستشرقان جامعة المصطفي العالميه(صلی الله علیه وآله). Dr.riahi@chmail.ir
چكيده‌ها (عربی)
النقل بالمعنى في الروايات
محمّدجواد الفاضل اللنکرانی
الخلاصة
من المباحث المهمة في علم الحديث البحث حول كيفية نقل الأحاديث بمعنى هل أنَّ نقل الروايات بالمعنى جائز أو غير جائز وعلى تقدير الجواز فهل ان الروايات التي وصلتنا منقولة باللفظ او بالمعنى؟ وهذا المقال بصدد تبين ادلة جواز نقل الروايات بالمعنى، وبعد ذكر ما يتعلق بهذا البحث من الادلة القرانية والروائية والعقلية والعقلائية يأتي الدور الى دراسة هذه الادلة وبواسطتها يتم اثبات جواز نقل الروايات بالمعنى، ولكن ينبغي الالتفات الى ان اكثر الروايات هي من قبيل النقل باللفظ وليست من النقل بالمعنى، وان الروايات المنقولة بالمعنى توجد فيها قرينة دالة على انها منقولة بالمعنى، ولو قلنا إنَّ أكثر الروايات منقولة بالمعنى ففي هذه الحالة تسقط الروايات عن الحجية وذلك لامكان اشتباه الراوي في فهم المراد من كلام الامام عليه السلام.
الكلمات الرئيسية: الحديث، النقل باللفظ، النقل بالمعنى، فهم الراوي، مراد الامام(عليه السلام).
دراسة فقهية قانونية في التحقيقات الجنائية
حميد ستودة
الخلاصة
إنَّ الاهتمام بالإمارات التخصصية والعلمية والاستناد اليها لاستكمال أدلة الملفات الجنائية أمر ضروري، وفي هذا المجال فان التقارير التحقيقية في الجنائيات بصفتها الساعد المهم والخبير في دعم المحاكم القضائية تعد من أهم الأمارات القضائية، ونتعرض في هذا المقال بعد شرح وبيان المباحث العامة وأساليب إثبات المواضيع القضائية في العلوم الجنائية، الى مبنيين مهمين لاثبات اعتبار وصحة هذه الطريقة، وهذا يعني اننا نتعرض الى دراسة قانونية وفقهية حول موضوع علم القاضي والرجوع الى المختص وكذلك نبين شروط ومجال الاعتماد عليها في اثبات اعتبار وحجية التحقيقات العلمية والجنائية.
الكلمات الرئيسية: التحقيقات الجنائية، دليل الاثبات، المختص، علم القاضي.
القصاص والدية في الجريمة على من لديه حياة نباتية
مع منهج التداخل وعدم التداخل
علي‌اكبر بور طالبي وراعون
الخلاصة
الحياة النباتية هي حالة يكون فيها الانسان بسبب موت الخلايا الدماغية غير قادر على ادارة نشاطاته الارادية وهذه الحالة تختلف اختلافا اساسياً مع الموت الدماغي والاغماء، ان الخلايا الميتة في الدماغ لا يمكنها الرجوع الى الحياة ابداً من الناحية الطبية الا انه في نفس الوقت بسبب سلامة جذور المخ تستمر الدورة الدموية والجهاز التنفسي والجهاز الهضمي في عملها ويستطيع هذا الانسان ان يعيش سنين على هذه الحالة حتى من دون الاجهزة التنفسية الاصطناعية. ومن هنا فانه بالاضافة الى انه بسبب تضرر القشرة الدماغية يمكن ان يسبب في تعطب بعض الاعضاء والحواس وهنا قد وقع الخلاف في الدية والقصاص في هذه الاعضاء، وايضاً وقع الخلاف في تداخل أو عدم تداخل تلك الاعضاء في دية وقصاص النفس. فقال بعض الفقهاء بان دية هذا المريض دية كاملة للعقل وكل واحد من تلك الحواس وفي مقابل هذا القول رأي اخر يقول بعدم انتفاء ضمان الخسائر المترتبة على ذلك بالاضافة الى الدية وهذا المقال يحاول تعيين قصاص ودية اعضاء هذا الانسان ويبين ذلك التداخل او عدم التداخل في القصاص ودية النفس.
الكلمات الرئيسية: الحياة، الموت، الحياة النباتية، الموت الدماغي، الدية، الارش.
دراسة اعتماد المستندات العقارية؛
دراسة فقهية ـ قانونية
مجتبى شجاع
الخلاصة
نتعرض في هذه المقالة الى دراسة الرأي الفقهي والقانوني لمستندات العقار، ان المستندات العقارية كانت داخلة تحت مجموعة المستندات الرسمية وهي معتبرة قانونياً وهي من أهم الأدلة على الملكية، وفي هذه المقالة ندرس المستندات العقارية من وجهة نظر الشيعة، وان امكان اعتمادها ينحصر في عنوان(الملكية والمالكية) أو (الامارية) وبعد الدراسة الشاملة لا يمكن تطبيق عنوان (الملكية والمالية) على هذا النوع من المستندات ولكن على تقدير صدور المستندات العقارية من قبل الحكومة العادلة تثبت اماريتها وبعد اثبات امارية هذه المستندات فيمكن ان تقع طرفا في المعاملة نظرا لدلالتها على مدلولها ويمكنها ان تكون وثيقة على الرهن.
الكلمات الرئيسية: المستندات، الرسمية، الفقه، الاعتماد، الامارة، اليد.
دراسة حقيقة قاعدة الاقدام
وتطبيقها في مسألة القتل الرحيم
زهراء اميري فرد، طوبى زين‌الديني، اکرم شریف‌آبادی
الخلاصة
احد معاني قاعدة الاقدام هي ان الاقدام يوجب الضمان في المعاملات الفاسدة بعنى اقدام غير المالك على المالك ويتعهد بدفع المال او الاتيان بفعل او ترك وهذا احد المعاني الاخرى المسقطة للضمان. فيما اذا اقدم شخص على شخص اخر وقد وفر موجبات سقوط الضمان فهذه القاعدة كما تشمل الفعل تشمل ترك الفعل ايضا بنحو يكون لها استعمال في المصاديق الجديدة اليوم ومن جملتها مسالة القتل الرحيم الذي حقيقته القتل المتعمد للمريض الذي يكون بألتماس المريض، أو من غير التماسه، ودرسنا في هذا المقال بعد تبيين حقيقة الاقدام درسنا حكم القتل الرحيم واستنتجنا من ذلك ان الاتيان بهذا العمل حرام على الطبيب ولكن بما انه كان بطلب ورضا المريض فلا قصاص ولكن يمكنهما المصالحة على الدية.
الكلمات الرئيسية: قاعدة الاقدام، الضمان، القتل الرحيم، القتل الرحيم بطلب، الفعال ، غير الفعال.
استعمال السياق في فقه القرآن
مجتبى صبوري
الخلاصة
مما لا شك فيه ، أن الاستعمالات المختلفة للسياق في كلمات الفقهاء تثبت بوضوح دور هذه القاعدة في توسعة استنباط الحكم من آيات الاحكام. المسألة الاساسية في هذه الدراسة هي شرح ودراسة دور واستعمال السياق في فقه القرآن. وفي هذا المقال تم أولاً: بيان حقيقة السياق وماهيته ، وثانيا دراسة أنواعه المختلفة ، مثل سياق الكلمات وسياق الجمل وسياق الآيات ان حجية السياق بعنوانه دليل للحكم الشرعي مشروطة بالارتباط وعدم وجود فاصلة من قبيل الارتباط الصدوري والارتباط الموضوعي و... وفي حالة عدم توفر ذلك لا يثبت السياق ولا يمكن اعتباره قرينة متصلة على تفسير آيات الاحكام. وبناء على هذا الأساس ان حجية واعتبار قاعدة السياق مع الاخذ بنظر الاعتبار الشروط المتقدمة مستندة الى ظواهر القران وسيرة العقلاء وهي ترجع الى الانسجام الداخلي لكلام الحكيم، وقد تعرضنا في نهاية هذا المقال مع احراز الشروط والأدلة المتقدمة الى عدة تطبيقات للسياق في الآيات الفقهية للقران، من جملتها استفادة الملازمة من السياق، واستيفاء المعاني وكشف المفاهيم المقصودة، وكيفية تقسيم أموال الميت، وموضوعية الحرج في وجوب التيمم.
الكلمات الرئيسية: السياق، فقه القرآن، آيات الأحكام، الاجتهاد، حجية الظواهر.
نقد ودراسة آراء المستشرقين
حول أصل وحقيقة الفقه الاسلامي
باقر رياحي‌مهر
الخلاصة
الفقه الاسلامي من المواضيع المهمة التي تناولها المستشرقون في مجال العلوم الاسلامية وان مراحل تحقيقاتهم تدل على زعمهم ان حقيقة الفقه الاسلامي مستقة من النظام القانوني لليهود والرومان القديمة، وأُثير البحث والنقاش بينهم حول ذلك. وحاولنا في هذا المقال وهو أحدث الأبحاث في هذا المجال شرح وانتقاد دراسة فقه القرآن من وجهة نظر المستشرقين من خلال استخدام طريقة تحليلية نقدية. ووفقًا لنتائج البحث ، قام المستشرقون في دراساتهم الفقهية بتوثيق ما يدعونه من وجود علامات على تشابه القوانين الإسلامية مع القوانين اليهودية والرومانية. وفي المقابل، أكد العلماء المسلمون على أن جميع الأديان السماوية مشرعة من قبل اله واحد وهذا الامر أدى إلى وجود التشابه في التكاليف والاحكام الفقهية ومن خلال التدقيق في مؤلفاتهم يمكن ان نستنتج أنهم بذلوا سعيهم لتوضيح وتحديد الفرق الحقيقي والماهوي بين القوانين اليهودية والرومانية و الفقه الإسلامي.
الكلمات الرئيسية: القرآن، الفقه الاسلامي، أصل الفقه، المشترقون، القوانين اليهودية والرومانية.
الاثار والنتائج الفقهية
لمسالة القراءات المختلفة لآيات القران الكريم
حامد شريفی نسب
الخلاصة
إنَّ مسالة القراءات المختلفة للقران الكريم من المسائل التي كان يهتم بها المفسرون والفقهاء، بالرغم من انه في العصر الحاضر يعتمدون على قراءة واحدة ولا يهتمون ببقية القراءات، مع أنَّ اختلاف القراءات يستتبع آثار ونتائج مختلفة في الفقه والتفسير والكلام و... وبما أنَّ المباحث الفقهية لها تأثير مباشر على الاحكام التكليفية والواجبات الدينية، وفي هذا المقال يتم دراسة الآثار والنتائج الفقهية المترتبة على القراءات المختلفة من أجل ان تتضح ضرورة الاهتمام بالقراءات المختلفة من منظور الفقه.
ان دراسة الأبعاد الفقهية المختلفة لمسألة القراءة يدلنا على ان هذه المسالة لها دخل مباشر في موضوعات بعض الاحكام من قبيل وجوب القراءة الصحيحة في الصلاة ووجوب الطهارة في لمس الايات وحرمة الكذب ونسبة الكلام الى الله من دون علم، كما لها ايضا دخل في استنباط الاحكام الفقهية من الايات من قبيل حكم مسح أو غسل الرجلين في الوضوء أو استنباط وانتهاء حكم الحيض هل هو بالغسل او بالنقاء من الحيض.
الكلمات الرئيسية: اختلاف القراءات، الثمرات الفقهية، الحکم الشرعی، القراءات السبعة، القراءات العشرة.
چکیده‌ها (انگلیسی)
Narrating Hadiths in Paraphrase
Mohammad Jawad Fazel Lankarani
Abstract
One of the important issues in the science of Hadith, is how a hadith is narrated, and whether it is permissible to paraphrase it or not. This paper seeks to explain the evidences of the permissibility of narrating hadiths in paraphrase. These evidences in the Quran, hadiths, intellect, and the conduct of wise people are introduced, evaluated and accepted by the author. But It should be noted that most of the hadiths are quoted instead of being paraphrased, and the paraphrased hadiths are identifiable by evidences. If the condition was different, most of the hadith would lose their authority, because it is possible that the intention of the prophet or Imam (a) is not transmitted correctly in paraphrased hadiths.
Keywords: Hadith, Narrating by Quotation, Narrating in Paraphrase, Narrator’s Understanding, Imam’s Intention.
Jurisprudential - Legal Study of Criminal Investigations
Hamid Sotoudeh
Abstract
In order to complete the evidences in criminal cases, it is important to refer to technical and scientific evidences. Criminal investigation reports, a great help for Justice officials, are considered important judicial evidences. After explaining general subjects and new ways to prove judicial issues, two important principles for the validity of this approach, namely the knowledge of the judge and referring to experts, are studied according to Shii jurisprudence and law. Finally, the conditions and the realms in which these principles can be referred to, for validating the verdict of the scientific and criminal police are explained.
Keywords: Criminal Investigation, Evidence for Proof, Expertizing, Judge's Knowledge.
Retaliation and Ransom (Diya) in Crimes Against Patients
in Vegetative State (VS), A Non-Interference Approach
Ali Akbar Pourtalebi Varaoun
Abstract
Vegetative State (VS) is a disorder of consciousness in which patients with severe brain damage are in a state of partial arousal and can not manage their voluntary actions. This state has main differences with brain death and coma. From the medicine perspective, in VS brain dead cells cannot regenerate, but because the brainstem is still alive, the circulatory system, the respiratory system, the digestive system, etc. work. Such persons can live in this state for years, even without any respiratory system. In addition to brain cells, other organs and senses also may be injured, therefore, this question raises that whether the retaliation and ransom (diya) interfere or not? Some mujtahids hold that the ransom of such crime should be a complete diya for intellect and for every sense. This assay tries to determine the retaliation and the ransom in these cases, according to interference and non-interference theories in retaliation and ransom.
Keywords: Life and Death, Vegetative State (Life), Brain Death, Ransom (Diya), Arsh.
Validation of Property Documents;
A Jurisprudential-Legal Study
Mojtaba Shoja
Abstract
This article studies the jurisprudential-legal viewpoint on property documents. A property document is an official document and is considered valid and the most important proof for ownership by the law. In this study, the validity of property documents is investigated in Shii jurisprudence. The author concluded that their validity is restricted to the condition of “being property and having value” or “being evidence (Amarah)”. Having a comprehensive study, it is shown that these documents can not be considered as “being property and having value”, but if they are admitted by a just government, they can be considered as evidence. Proving that these documents can be considered as evidences, it can be claimed that they can be one side of contracts, e.g. as mortgage.
Keywords: Document, Official, Jurisprudence, Validity, Evidence (Amarah), Holding.
Using Context in Qur’anic Jurisprudence
Mojtaba Sabouri
Abstract
The variety of the usage of context in Jurists’ works, clearly shows the role of this rule in the development of deriving rulings from jurisprudential Qur’anic verses. The main issue of this study is to explain and assess the status and the usage of the context in Qur’anic Jurisprudence. Defining the nature and the meaning of context, this essay examines different kinds of contexts including the context of words, the context of sentences and the context of verses. Context as a source of deriving jurisprudential rulings is valid if the conditions of continuity, closeness, correlation in revelation and subject, etc. are met; Otherwise, the context cannot be used as a connected evidence to understand the meaning of the verses. Therefore, the validity and the authenticity of this rule is based on the apparent meaning of the text of the Qur’an and the conduct of wise people because it refers to the internal coherence of wise speeches. Finally, some examples of the usage of context including deriving correlation, intended meanings, dividing inheritance, and difficulty (haraj) being the subject of Tayammum, are mentioned.
Keywords: Context, Qur’anic Jurisprudence, Jurisprudential Verses, Ijtihad, Validity of the Apparent Meaning of the Qur’an (Zawahir).
Rereading the Rule of Iqdam and its Application in Euthanasia
Zahra Amiri Fard, Tooba Zainuddini, Akram Sharif Abadi
Abstract
One of the meanings of the principle of Iqdam (taking action) is to establish legal liability (Ziman), which is discussed in invalid transactions, when somebody acts against the owner and become responsible for paying money or doing something or abandoning it. Another meaning of the rule of Iqdam is to deny legal liability (Ziman), when one acts against oneself. This rule includes both taking an action and abandoning it as well, and have wide-range of applications in new issues, such as Euthanasia. Euthanasia is the act of killing someone who is very old or very ill so that they do not suffer any more, either with their consent or not. After explaining the rule of Iqdam and euthanasia, this assay concluded that this act is forbidden (haram) when done by the doctor, but if the patient gives consent, the doctor is not subjected to retaliation and can reconcile with the heirs by paying ransom (diya).
Keywords: The Rule of Iqdam (Taking Action), Liability, Voluntary Euthanasia, Non-voluntary Euthanasia, Active, Inactive.
Jurisprudential Consequences of Different Readings
of the Holy Qur’an
Hamed Sharifi Nasab
Abstract
The issue of different readings of the holy Qur’an has always been concerned by exegetes and Jurists. Although due to the prevalence of one reading this issue is neglected today, but it can be of important consequences in Jurisprudence, Exegesis, Theology, etc. To show this importance in Jurisprudence, this study investigates the Jurisprudential consequences of different readings of the holy Qur’an. The results show that this problem has direct effects in the subject of some jurisprudential issues, as the obligation of correct reading (qīrāah) in the prayer, the obligation of purity (tahārah) for touching the Qur’an, and the prohibition of ascribing false sayings to the Almighty Allah. It also has applications in deducing some rulings, as the rulings concerning touching or washing the foot in the minor ablution (wuzu), or the end of the rulings of menstruation (Hayz) being major ablution (qusl) or purity from blood.
Keywords: Different Readings of the Holy Qur’an, Jurisprudential Consequences, Shariah Ruling.
An Evaluation of Orientalists’ View on the Origin
and Entity of Islamic Jurisprudence
Baqir Riahi Mehr
Abstract
Islamic Jurisprudence is one of the important issues of orientalists’ researches. The process of their conclusions shows that they hold that the origin of Islamic Jurisprudence is the judicial system of Jews and the Byzantine Empire. Being the latest research on the topic, this article investigates orientalists’ studies of the Qur’anic Jurisprudence, with an analytical-critical method. According to this research, Orientalists have cited to some resemblance between Islamic Law and Jewish-Roman Law. Muslim thinkers’ answer to this theory was always that all divine religions are revelations by one god (the Almighty Allah) and therefore these similarities are natural. They also tried to show the essential differences between Islamic Law and Jewish-Roman Law.
Keywords: The Qur’an, Islamic Jurisprudence, The Origin of Jurisprudence, Orientalists, Jewish-Roman Law.
