بخش بندی قضایای شرعی بر دو گونه ی حقیقیه و خارجیه، نخستین بار توسط شیخ انصاری وارد علم اصول فقه گردیده و از سوی محقق نائینی و شاگردانش مورد توجه قرار گرفته است. هر یک از این دو گزاره، هم به لحاظ منطقی و هم به لحاظ استنباطی، آثار و لوازم متمایزی دارند؛ از این رو شناخت درست و تطبیق به جای آن دو، نقش غیر قابل انکاری در استنباط احکام شرعی، اعتقادی، تفسیری و حتی سیاسی داشته و در عیین نوع نظام معرفتی در اصول فقه و به تبع آن در فقه تاثیر گذار می باشند. کتاب حاضر در پی بازنمود قضایای حقیقیه و خارجیه، پیدایش این دو عنوان در منطقه و چگونگی ورود آن در اصول فقه و ثمرات عدیده مرتب بر این طبقه بندی از قضایا است.