لفظ ولايت ومشتقات آن در قرآن
سيد عبد الحسين موسوي نيا
معانىِ ولايتى كه در قرآن آمده، از نصرت و يارى و محبّت و سائر اشتقاقات، همه به اين أصل بر مىگردد كه: دو چيز با همديگر آنطور متّحد و يگانه بشوند كه تمام حجابها از بين برود، و غير از ذات و وجود آنها هيچ فاصله و بينونيّتى بين آنها نباشد، بطورى كه هر چه بين آنها باشد از خودشان باشد.و كمال حقيقى إنسان هم كه ولايت است، همين است كه مؤمن مىرسد به جائى كه بين او و بين پروردگار به هيچ وجه من الوجوه فاصله و حجابى نيست غير از ذات خودِ إنسان و ذات پروردگار.همچنين لفظ مراد از لفظ ولي در فرهنگ اسلامي عبارت است از اين که يك شخص در كنار شخص ديگر قرار گيرد، براى به عهده گرفتن برخى كارها و برطرف كردن برخى نواقص و كمبودهاى او. در مسأله ولايت و حكومت مىتوان مبنا را بر اصل اولى «لا ولاية لاحد على احد» قرار داد، اما در مقابل آن آيات متعدد قرآن و چهار اصل عقلى وجود دارد كه بر اساس آن ثابت مىشود ولايت خداوند و كسانى كه از جانب وى به حكومت منصوب شدهاند بر اصل اولى مقدم است. ولايت بر دو گونه است
1- ولايت تشريعى 2 -ولايت تكوينى.
منظور از «ولايت تشريعى» همان حاكميت قانونى والهى است.امّا منظور از «ولايت تكوينى» آن است كه كسى بتواند به فرمان و اذن خداوند در جهان آفرينش و تكوين تصرف كند. از بعض آيات به روشنى استفاده مىشود كه «ولايت تكوينى» از ديدگاه قرآن مجيد امرى است ممكن و قابل قبول. هر چيزى كه انسان نسبت به آن سلطه و ولايت دارد و به مصلحت خود تشخيص مىدهد، چه در مسائل مربوط به جان و يا مال، ولايت پيامبر اكرم (ص) نسبت به آن شديدتر و قوىتر است.