مقدمه
 این نوشتار با اضافاتی که به آن افزوده شده با استفاده از مباحث استاد عظیمی فر (حفظه الله) که در قالب قاعده ملکیت در کلاس تفسیر خود بیان فرموده اند گردآوری و تنظیم شده است. ومشتمل بر یک مقدمه و دو فصل میباشد. و در اینجا بر خود لازم می دانم از زحمات و تلاشهای خالصانه ایشان تشکر و قدر دانی بکنم و از خداوند سبحان دوام توفیقات و اجر و پاداش دنیوی و اخروی را برایشان مسئلت می نمایم. و سوف یوت الله المؤمنین اجراً عظیماً. [1]

چکیده
یکی از اسماء جامع خداوند سبحان که بسیاری از اسماء و صفات دیگر الهی از آن گرفته می شود مالکیت است و در بسیاری از آیات قرآن به آن پرداخته شده، و کمتر آیه ای را میتوان یافت که اشاره ای به مالکیت پروردگار عالمیان نداشته باشد.
و آیات شریفه ای که در این مقاله جمع آوری و تنظیم شده است یا بر مالکیت مطلقه خداوند سبحان دلالت می کنند از قبیل آیاتی که می گویند ملک و ملکوت عالم بدست خداوند سبحان است و آیاتی که می گویند حیات همه اشیاء را خداوند سبحان داده است و همچنین آیاتی که می گویند هر اتفاقی که در عالم می افتد با اذن خداوند حکیم است. و با اثری از اثرات مالکیت خداوند سبحان را بیان می کنند مثل آیاتی که می گویند تربیت همه عالم به دست خداوند سبحان است و آیاتی که قراردادهای تکوینی و تشریعی خداوند حکیم را بیان می کنند. البته قابل ذکر است که اگر همه آیات با شرح و توضیح ذکر می شد کتابی بزرگ و مفصل می شد. ولذا در هر بخشی به ذکر تعدادی از آیات بهمراه اشاره اجمالی به معنای آن اکتفا می کنیم.

واژگان کلیدی:
مُلک – احیاء – اِذن – ربّ – جَعل – ایتاء – اعطاء – عِلم

 مقدمه: ملک و ملکوت در لغت و اصطلاح
ما در این قسمت به آنچه که مرحوم علامه مصطفوی در کتاب ارزشمند التحقیق فی کلمات القرآن الکریم آورده اکتفاء می کنیم و از اطاله کلام در این مورد خودداری می کنیم.

ایشان می گویند که اصل واحد در این ماده تسلط داشتن است بر چیزی بطوری که اختیارش بدستش می باشد. و این تسلط یا به ذات شیء هست نسبت به ذات چنانکه در مورد مالکیت انسان نسبت به مملوک و وکلای خویش هست.

ویا این تسلط نسبت به منافع هست چنانکه در اجاره و نکاح اینگونه می باشد.
و یا تسلط در مورد امور و وظائف اجتماعی هست چنانکه در تسلط حاکم و فرمانروا می باشد.
و یا این تسلط بر نفس و خواهشهای نفسانی است چنانکه نفوس پاک و مهذب و دیانت کشیده چنین هستند.
و غیر اینها از اقسام تسلط.

و در مورد ملکوت گوید:
طبق قاعده زیادة المبانی تدل علی زیادة المعانی یعنی زیاد بودن حروف کلمه دلالت می کند بر زیاد بودن معنای آن، ملکوت بمعنای زیادی در ملک هست که دلالت بر عظمت و امتداد و وسعت در مفهوم می کند. مثل جبروت و رحموت و رهبوت و عموت و رکبوت که بر زیادی و وسعت در جبر و رحمت و رهبت و عظمت و رکب دلالت می کند. [2]