معاونت پژوهش
جلسه هشتم درس فقه رسانه 95-96
فی الجمله فرهنگ، نگرش فکری، عملی و رفتاری انسان در جامعه است و اگر نگرش فکری، عملی و رفتاری انسان عمومی شود، فرهنگ جامعه تشکیل خواهد شد.
اگر معروف در جامعه تبدیل به یک رفتاری عمومی گردد فرهنگ دینی ایجاد خواهد شد. هدف رسانه ساختن جامعه است. از این رو ایجاد فرهنگی دینی در جامعه مستلزم امر به معروف است. ساختن فرهنگ صحیح، قرآنی و دینی در جامعه یک هدف است و این هدف به وسیله امر به معروف محقق می‌شود. لذا رسانه دینی این مهم را در پیامش دنبال می‌کند تا آنکه معروف به یک فرهنگ در زندگی آحاد مردم جامعه تبدیل شود. هدف از امر به معروف، ایجاد انگیزه و راهنمایی جامعه به سوی معروف است.

جلسه هشتم 1-8-95

بسم الله الرحمن الرحیم

در بحث قبل گفتیم که رسانه دینی یک هدف اصلی و اساسی و بنیادی دارد که آن هدایت جامعه است و زیر مجموعه این هدف کلان زیر مجموعه این هدف اصلی اهداف خرد و جزئی تر بیان می شود هدف خرد با استفاده از آیات و روایات و حکم عقل بیان شد.

اولین هدف جزئی در زیر مجموعه هدف اصلی و کلان رسانه دینی، فرهنگ‌ سازی برای جامعه است. بر این باوریم که رسانه می تواند در جامعه اسلامی فرهنگ‌سازی کند.

فرهنگ درست هر آن چیزی است که در آموزه‌های دینی به عنوان معروف معرفی شده است. یعنی فرهنگ خوب و خوب بودن و فرهنگ دینی زندگی کردن، فرهنگ معنوی زندگی کردن، اگر بگوییم مثلا ارائه سبک زندگی دینی این جزیی از این فرهنگ دینی است. اگر یکی از مطالباتی که از رسانه ملی مقام معظم رهبری دارند همین بحث ارائه سبک زندگی دینی است این جزیی از فرهنگ سازی است. این جزیی از معروف است. به تعبیر دیگر باید بگوییم که اولین هدف جزیی تر در زیر مجموعه اهداف، امر به معروف است. بحث نهی از منکر جلوی اسیب های اجتماعی را می گیرد و جلوی پستی ها و زشتی ها را، نهی از منکر هدفی است دیگر. بحث ما در امر به معروف است به عنوان یک هدف خرد در برابر هدف کلان. یک از معروف ها این است که در زندگی راستگویی باشد. امر به صدق باشد و یکی دیگر عدالت است و سایر معروف ها. بنابراین یکی از اهداف جزیی تر در باب رسانه دینی، امر به معروف است. پس وظیفه رسانه دینی امر به خوبی هاست و تشکیل و سازماندهی و زمینه سازی یک فرهنگ دینی مناسب که به تعبیر دیگر مدیریت کردن فرهنگ جامعه وظیفه رسانه دینی است. اگر بخواهیم بگوییم که فرهنگ جامعه را مدیریت کند یعنی فرهنگ را به خوبی ها و معروف ها سوق دهد. این مطلب هم از آیات و هم از روایات استفاده می شود.
آیات:
آیه 104 سوره آل‌عمران «وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَي الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ» امر به معروف و فراخوانی به سوی امر نیک را به همه مردم توصیه نمی‌کند،‌ بلکه می‌فرماید: وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ بخشی از مردم این وظیفه را دارند و برخی از مردم می‌توانند فعالیت فرهنگی بکنند و فرهنگ جامعه را بسازند. از این رو مهمترین نهادی که می‌تواند این کار را انجام دهد،‌ رسانه دینی است. دعوت به خیر که این هدف کلان است و امر به معروف هدف جزیی تر رسانه دینی است. خیر عام تر از معروف است. پیام رسانه باید ناظر به هدایت و دعوت مردم به انجام معروف باشد.
پیام رسانه باید هدفش دنبال کردن ارائه معروف باشد. پس رسانه دینی وظیفه فرهنگ‌سازی جامعه و امر به معروف را عهده دار است. خداوند متعال در قرآن کریم(110 آل عمران) می‌فرماید: «کُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَيْراً لَهُمْ مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ» و بدان معناست که بهترین گروه از مسلمانان کسانی هستند که امر به معروف می‌کنند. البته از این آیه وجوب برداشت نمی شود همچون آیه اول که صراحت به وجوب دارد. اما وجوب کفایی از آن فهمیده می شود. آیات دیگری هم داریم که موید مطلب بالاست.
از دیگر موارد نشان‌ دهنده اهمیت امر به معروف آیه 17 سوره لقمان است. حضرت لقمان در این آیه فرزند خود را پس از اقامه نماز، به معروف سفارش می‌کند و می‌فرماید: «يا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلاةَ وَ أْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَ انْهَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ اصْبِرْ عَلي‏ ما أَصابَکَ إِنَّ ذلِکَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ»
همچنین خداوند متعال در آیه 71 سوره توبه می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ يُطيعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَکيمٌ» مردان و زنان با ایمان بر یکدیگر ولایت دارند، از این رو یکدیگر را به کار شایسته فرمان مى دهند و.....
فی الجمله فرهنگ، نگرش فکری، عملی و رفتاری انسان در جامعه است و اگر نگرش فکری، عملی و رفتاری انسان عمومی شود، فرهنگ جامعه تشکیل خواهد شد.
اگر معروف در جامعه تبدیل به یک رفتاری عمومی گردد فرهنگ دینی ایجاد خواهد شد. هدف رسانه ساختن جامعه است. از این رو ایجاد فرهنگی دینی در جامعه مستلزم امر به معروف است. ساختن فرهنگ صحیح، قرآنی و دینی در جامعه یک هدف است و این هدف به وسیله امر به معروف محقق می‌شود. لذا رسانه دینی این مهم را در پیامش دنبال می‌کند تا آنکه معروف به یک فرهنگ در زندگی آحاد مردم جامعه تبدیل شود. هدف از امر به معروف، ایجاد انگیزه و راهنمایی جامعه به سوی معروف است.
روایات:
از این جمله است، روایت پیامبر اکرم(ص) «مَنْ اَمَرَ بَالْمَعْرُوفِ وَ نَهى عَنْ المُنْكَرِ فَهُو خَليفَةُ اللّه ِ فى أَرْضِهِ و خَليفَةُ رَسُولِ اللّه»ِ هدف کلانی که خداوند متعال و همه انبیای الهی به دنبال آن بودند امر به معروف بود. همان گونه که در این روایت به کسی که امر به معروف می‌کند به خلیفت الله و جانشین خداوند بر روی زمین تعبیر شده است. پیامبر اکرم(ص) یک پیام‌رسان بود و پیام رسان باید توسط پیامش جامعه را به سوی معروف امر و راهنمایی کند.
صرف معرفی و بیان معروف از جانب پیام‌رسان کافی نیست و پیام‌رسان علاوه بر معرفی معروف باید جامعه را به سوی معروف امر و راهنمایی کند و مقصود از امر، ایجاد انگیزه، تحریک و سوق دادن مردم جامعه به انجام معروف است. مستدرک الوسائل ج12 حدیث 13817
روایت دیگر از امیر‌مؤمنان(ع) است که فرمودند: «غايَةُ الدِّينِ الأمرُ بِالمَعرُوفِ والنَّهيُ عَنِ المُنكَرِ و إقامَةُ الحُدودِ» هدف‌ و غایت‌ نهایی دین امر به معروف است و این بیانگر اهمیت بالای این موضوع است. غرر الحکم جمله 6373
والحمدلله رب العالمین


آخرین اخبار

معرفی کتاب «درآمدی بر فقه اجتماعی»

کتاب «درآمدی بر فقه اجتماعی» اثر آقای محمدباقر ربانی؛ مدیر گروه فقه اجتماعی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) می‌‌باشد. ... ادامه مطلب ...

دکتر محسن قمرزاده: به دنبال مرجعیّت بخشی حقیقی قرآن در تمامی ابعاد فقهی هستیم

مدیر گروه پژوهشی فقه قرآن و حدیث مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) دکتر محسن قمرزاده در گفتگوی با خبرگزاری حوزه در راستای آشنایی هرچه بیشتر با این گروه پژوهشی 8 اردیبهشت 1400 گفت و گویی انجام داده است. ... ادامه مطلب ...

جلسه شورای علمی گروه فقه اجتماعی با حضرت آیت الله فاضل‌لنکرانی(دامت‌برکاته)

جلسه‌ی شورای علمی گروه فقه اجتماعی متشکل از اساتید محترم حجج اسلام دکتر خیری، دکتر غفاری‌فر، دکتر ضمیری و دکتر ربانی با حضور رئیس معظم مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام حضرت آیت الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی(دامت‌برکاته) در تاریخ 99/10/29 برگزار گردید. ... ادامه مطلب ...

مراسم تقدیر از برگزیدگان یازدهمین جشنواره پژوهشگران برتر سال 1399

مراسم تقدیر از برگزیدگان یازدهمین جشنواره پژوهشگران برتر سال 1399 روز چهارشنبه 13 بهمن ماه 1399 در مسجد مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام با حضور رئیس معظم مرکز آیت الله حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی دامت برکاته و مدیریت محترم مرکز و معاونت پژوهش مرکز فقهی(با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی ایام کرونا) برگزار شد. ... ادامه مطلب ...

نشست هم‌اندیشی «مدیران مؤسسات و گروه‌های آموزشی و پژوهشی فقه سیاسی»

نشست هم‌اندیشی مدیران مؤسسات و گروه‌های آموزشی و پژوهشی فقه سیاسی با مشارکت گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام) و همکاری مراکز حوزوی و دانشگاهی برگزار می‌شود. زمان: پنج‌شنبه 14 اسفندماه 1399 ساعت 13 تا 17
مکان:‌ قم دانشگاه باقر العلوم(علیه‌السلام)


... ادامه مطلب ...

دسته بندی اخبار
اخبار (36)

کرسی‌های علمی ترویجی

نشستهای علمی (1)
هفتاد و دو) بررسی فقهی قرارداد آتی (1)
هفتاد و یک) تلقیح مصنوعی (1)
هفتاد) فقه القرآن و عرصه‌های پژوهش (1)
شصت و نه) فقه اجتماعی در اندیشه فقهای شیعه (1)
شصت و هشت) مذاق شریعت در موضوعات مستحدثه با محوریت فقه پزشکی (1)
شصت و هفت) قواعد خاص تفسیر تنزیلی موضوعی (1)
شصت و شش) مراحل جنین از منظر متون دینی و پزشکی (1)
شصت و پنج) تغییر جنسیت و مسائل نوپیدا (1)
شصت و چهار) فقه اطلاعات و شیوه‌های اطلاعاتی مستحدثه (1)
شصت و سه) بررسی نظریه فهم اجتماعی نص در فقه اجتماعی (1)
شصت و دو) موضوع شناسی ارزهای رمزپایه (بیت کوین) (1)
شصت و یک) افشاگری رسانه‌ای 2 - مفسدان اقتصادی (2)
شصتم) وحدت حوزه و دانشگاه؛ تبیین دیدگاه امام خمینی(قدس‌سره) (2)
پنجاه و نه) مبانی فقهی نفوذ حکم قاضی مأذون (1)
پنجاه و هفت) موضوع شناسی پول و چالش های فقهی آن (1)
پنجاه و هشت) بررسی ابعاد فقهی حقوقی افشاگری رسانه‌ای (1)
پنجاه و پنجم) ظرفیت شناسی اصول فقه موجود در فقه اجتماعی (1)
پنجاه و چهارم) نشست تأملی در مفهوم عدالت جنسیتی در احکام اسلامی (1)
پنجاه وسوم) نشست فقه اجتماعی (2)
پنجاه ودوم) ضرورت و اهمیت فقه رسانه (2)
پنجاه ویکم) فقه و امنیت (2)
پنجاهم)نظام پولی و بانکی در اقتصاد (2)
چهل و نهم) چیستی فقه رسانه (3)
چهل و هشتم)ماهیت شناسی فقه اجتماعی (2)
چهل و شش) فقه النیروز (1)
چهل و پنجم) فقه النیروز (1)
چهل و چهار) نشست ویژگی مکاتب اصولی حوزه (4)

چهل و سوم) نشست کاستی ها و راهکار ها

چهل و دو) نقدی بر کتاب امر به معروف در... (1)
یک)سخنرانی آیت الله مومن درمورد مرکز (2)
چهل و یک) فقه و سبک زندگی 3 (1)
سی و چهار) فقه و سبک زندگی 2 (1)

سی) فقه و سبک زندگی 1

نشست بررسی فقهی نسب و آثار آن در باروری‌‌های مصنوعی (4)

سلسله نشست مقاصد الشریعه

نشست علمی سقط جنین از منظر فقه و حقوق با رویکرد به مسائل نوظهور (1)
نشست علمی تخصصی با عنوان مسئولیت مدنی تخریب محیط زیست از منظر فقه اسلامی (1)
نشست منطقه الفراغ و قانون گذاری (1)
نشست حکم حکومتی و قانون (1)

نشست مرگ مغزی

نشست فقه امنیت

نشست چالش های فقه سیاسی (1)
نشست بررسی فرزند خواندگی در فقه و حقوق (1)
کاربردهای قواعد فقه در سیاست و حکومت (1)
نشست ماهیت فقه سیاسی (1)

چیستی وماهیت فقه رسانه

همایش ها

جشنواره ها

مصاحبه های علمی (3)
کارگاه و دوره آموزشی (1)
سلسله نشست فقه اجتماعی (2)

جلسه اول

جلسه دوم

جلسه سوم

جلسه چهارم

دفاتر

دفتر معاونت پژوهش (1)

دفتر امور پژوهشی

پژوهشگران برتر

شورای پژوهش

دفتر همکاری های علمی و پژوهشی

دفتر شبهه شناسی

خبر

پرسش و پاسخ

معرفي (2)

شوراها

گروه ها (1)
فقه اجتماعی (2)
فقه و حقوق (1)

فقه اقتصادی

فقه هنر و رسانه

اصول فقه

فقه پزشکی

فقه قرآن و حدیث

فقه سیاسی

قواعد فقهی

فقه الثقلین

مجله فقه و اجتهاد

کتابخانه

تقریرات

پشتیبانی سایت

دفتر همکاري‌‌هاي علمي و بين المللي

معرفي دفتر

اخبار (1)

نشست‌‌ها

آخرین کتاب ها