جلسه هفتم 95-7-26
بسم الله الرحمن الرحیم
اولین دلیل ایات قران بود که تعداد فراوانی از آیات قرآن کریم را مطرح کردیم به عنوان اینکه مهمترین رسانه ای که پیامبر گرامی اسلام داشتند رسانه مکتوب قرآن کریم بود و این قران هدفش را از انزال کتب آسمانی هدایت بشر و انسانها معرفی می کند هم در رابطه با خود قران و هم کتب آسمانی دیگر آیات متعدد مطرح شد.
روایات در این زمینه فراوان هست و برای جلوگیری از اطاله کلام بعضی را متذکر می شویم.
مولا امیرمؤمنان(ع) در نهج البلاغه می فرمایند: «فَاعْلَمْ اَنَّ اَفْضَلَ عِبادِ اللّهِ عِنْدَ اللّهِ اِمامٌ عادِلٌ هُدِىَ وَ هَدى» با الفاظ «فَاعْلَمْ» و «أَنَّ» در روایت تأکید میکند و میفرماید: بدان که با فضیلتترین بندگان در پیشگاه خداوند امام عادلی است که خودش هدایت شده باشد و همچنین هدایتگر نیز باشد.
ممکن است گفته شود: این دلالت وجوب، هدایتگر بودن امام را نمیرساند چرا که روایت با آوردن لفظ «اَفْضَلَ» میفهماند که هدایتگر نبودن، غیرافضل است. لفظ «اَفْضَلَ» که در ابتدای عبارت آمده از این جهت آمده تا برترین عباد الله را مشخص کند و چه کسی برتر از همه است، امامی که این صفات را داشته باشد یعنی صفاتی که آمده نشان از صفات ضروری امام است از این رو نمیتوان امام عادل را خالی از صفت هدایتگری تصور کرد. افضل التفضیل یعنی انتخاب شده از بین تمام عباد و صفت افضل یعنی در دیگران نیست. امام کسی است که خودش هدایت شده باشد و هدایتگر بوده باشد. عدالت و امثال این صفات تشکیکی است و رتبه بندی دارد ولی در اصل اینکه این صفتی مهم برای امام آمده که عادل باشد و هادی باشد این جزو واجبات و ضروریات امام است. پس از این صفات فهمیده می شود که پیام رسان نیز باید هادی باشد.
2) روایتی است که در ذیل این آیه آمده، خدا می فرماید: وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا(مائده-32) کسی که یک انسان را احیا کند مثل این است که همه را احیا کرده است و از حضرت سوال می شود از احیاء و حضرت می فرمایند: این احیا به این معناست که مَن أخرَجَها مِن ضَلالٍ إلى هُدى. احیای بشر به معنای نجات جان افراد و جلوگیری از مرگ یک انسان را بگیرد بله آن احیاء هست اما احیاء ظاهری است و این تفسیر ظاهری آیه قرآن است و اگر تفسیر باطنی و واقعی ان ر ا بخواهید؛ اگر یک انسان را از گمراهی به سوی هدایت بیرون ببرد و خارج کند مثل این است که یک جامعه را نجات داده مثل اشاره در آیت الکرسی است؛ اَللهُ وَلىُّ الَّذینَ ءامَنُوا یُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُماتِ اِلَى النُّور؛ خدایی که انسان را از ظلمات نجات داده و به نور وارد می کند. احیاء انسان ها را در این آیه امام صادق این گونه تفسیر باطنی می کنند که خارج کردن از ظلالت و رهنمون شدن به سوی هدایت و این از اصلی ترین اهداف رسانه دینی است که جامعه را هدایت کند. لذا هدایت جامعه با توجه به این روایت به معنای احیا جامعه است و رسانه بدنبال زنده نگه داشتن جامعه باید باشد. رسانه باید به دنبال نورانی کردن جامعه باشد. و اگر این هدف اصلی رسانه باشد می شود رسانه دینی و ما قصد نداریم همه رسانه ها را بگوییم بلکه رسانه دینی را می گوییم که اصلی ترین شعارش و هدفش و ان تابلوی ای که نقشه راهش می باشد نقش هدایت جامعه و احیاء جامعه است و زنده نگه داشتن جامعه است و این خیلی ارزش دارد و اگر یک رسانه ای با این هدف تاسیس شود و بتواند در این راه گام بردارد این رسانه ارزشمند است. چون دینی است و دین ارزشمند است چون با هدف گسترش دین و هدایت در جامعه دارد کار می کند این ارزشمند است .
3) روزی که رسول خدا امیر المومنین علی ع را برای تبلیغ اعزام کردند، فرمودند: يا عليُّ ، لا تُقاتِلَنَّ أحَدا حتّى تَدعُوَهُ ، و ايمُ اللّه ِ لَأن يَهدي اللّه ُعلى يَدَيكَ رجُلاً خَيرٌ لَكَ مِمّا طَلَعَت علَيهِ الشَّمسُ و غَرَبَت، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى على! هرگز با كسى جنگ مكن مگر اينكه قبلاً او را [به اسلام] دعوت كرده باشى كه به خدا سوگند، اگر خداوند یک كسى را به دست تو هدايت كند برايت بهتر است از آنچه آفتاب بر آن طلوع و غروب مى كند ؛ و تو بر شخص هدايت شده ولايت دارى ، اى على . أحَدا ، یک نفر چون نکره امده به معنای عام می آید و شامل هر شخصی می شود و لازم نیست یک شخص معلوم الحال باشد و این هدایت اگر شامل حال یک نفر بشود برای تو بهتر است از انچه که خورشید بر آن تابیده باشد. ماه و ستارگان و انچه در فرای زمین است از نور خورشید استفاده می برند. هر چقدر هم حاکمیت هزینه کند برای این رسانهای که با هدف احیای جامعه اسلامی تأسیس می شود، رسانهای ارزشمند خواهد بود. همین فرمایش را حضرت به علی ع در جنگ با یهود که می رفتند فرمودند. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به معاذ که برای تبلیغ فرستادند فرمود : عنه صلى الله عليه و آله ـ لِمُعاذٍ ـ : يا مُعاذُ ، لَأن يَهدي اللّه على يَدِكَ رجُلاً مِن أهلِ الشِّركِ خَيرٌ لكَ مِن أن تَكونَ لَكَ حُمرُ النَّعَمِ . حديث در اصول کافی و بحار و در کنزل العمال از کتب اهل سنت امده است. تعبیری که پیامبر به معاذ می گویند این است که اى معاذ! اگر خداوند مردى از مشركان را به دست تو هدايت كند، برايت بهتر از آن است كه اشتران سرخ مو داشته باشى. مِن أهلِ الشِّركِ در یک جای دیگر حذف شده است. ولی از اهمیت هدایت کم نمی کند.
4) نمونه دیگر اینکه حضرت داوود حکومت بزرگ الهی تشکیل داد و بعدش هم این حکومت را فرزندش حضرت سلیمان توسعه داد که در قران تعبیر این گونه است؛ قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَهَبْ لِي مُلْكًا لَّا يَنبَغِي لِأَحَدٍ مِّن بَعْدِي ....(ص آیه 35) خدایا گستره حکومت من را به قدری وسیع قرار بده که به هیچ کسی چنین حکومتی نداده باشی و نیست بعد از او تا عصر حضور امام زمان عج که باز هم یک سری از مواردی که در عصر سلیمان بوده در عصر حضرت نخواهد بود یعنی حکومت بر شیاطین و جنیان که به صورت ظاهر نمایان می بودند و غواصی و بنایی می کردند و ساخت و ساز می کردند و مردم جنیان را می دیدند که یک دوره استثنایی در دوره جنیان بوده. و این داوود با این حکومتش به بیابان امده تا با خدا راز و نیاز بکند؛ خَرَجَ مُصْحِراً مُنْفَرِداً فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ يَا دَاوُدُ مَا لِي أَرَاكَ وَحْدَانِيّاً فَقَالَ إِلَهِي اشْتَدَّ الشَّوْقُ مِنِّي إِلَى لِقَائِكَ وَ حَالَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ خَلْقُكَ. خدا به او می گوید: تو چرا تنها آمده ای؟ یک حاکم اسلامی مهم که يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ. خلیفه بزرگ که فاتح نبرد با طالوت است حالا در زمان حکومتش آمده در یک صحرا سخن می گوید که چرا تنها آمدی فقال الهی اشتد الشوق منی الی لقائک و حال بین و بین خلقت آنقدر شوق داشتم که به تو برسم و با تو سخن بگویم که دیگر خلق را فراموش کردم. فاوحی الله علیه ارجع الیهم فانک اگر امدی به سوی من نام تو را در لوح محفوظ به نام پیامبرحمید و ستوده ثبت می کنم. بحار الأنوار (ط - بيروت) / ج14 /ص 40 / باب 3 . خدا می گوید برو و برگرد با مردم بیا و تنها نیا. پیام رسان الهی وظیفه اش هدایت است و اگر پیام به دنبال هدایت نباشد الهی نیست. و رسانه دینی باید پیامش به دنبال هدایت باشد.
ان شاء الله روشهای تاثیرگذاری و بیان پیام و پیام رسانی به آن اشاره می شود.
والحمدلله رب العالمین