معاونت پژوهش
جلسه هفتم درس فقه رسانه 95-96
هدایت جامعه به معنای احیا جامعه است و رسانه بدنبال زنده نگه داشتن جامعه باید باشد. رسانه باید به دنبال نورانی کردن جامعه باشد. و اگر این هدف اصلی رسانه باشد می شود رسانه دینی و ما قصد نداریم همه رسانه ها را بگوییم بلکه رسانه دینی را می گوییم که اصلی ترین شعارش و هدفش و ان تابلوی ای که نقشه راهش می باشد نقش هدایت جامعه و احیاء جامعه است و زنده نگه داشتن جامعه است و این خیلی ارزش دارد و اگر یک رسانه ای با این هدف تاسیس شود و بتواند در این راه گام بردارد این رسانه ارزشمند است. چون دینی است و دین ارزشمند است چون با هدف گسترش دین و هدایت در جامعه دارد کار می کند این ارزشمند است .

جلسه هفتم 95-7-26

بسم الله الرحمن الرحیم

در جلسه قبل اشاره شد به اینکه رسانه دینی مهمترین و اصلی ترین هدفش هدایت جامعه، به سوی دین داری و خداپرستی و عبودیت خداوند و به تعبیری هدایت جامعه به فرهنگ دینی است. توضیح دادیم که مراد از هدایت ایصال الی المطلوب و یا حداقل ارائه طریق به سوی مطلوب و این را ما به ادله اربعه اثبات می کنیم که یک رسانه دینی باید به دنبال این هدف باشد.
اولین دلیل ایات قران بود که تعداد فراوانی از آیات قرآن کریم را مطرح کردیم به عنوان اینکه مهمترین رسانه ای که پیامبر گرامی اسلام داشتند رسانه مکتوب قرآن کریم بود و این قران هدفش را از انزال کتب آسمانی هدایت بشر و انسانها معرفی می کند هم در رابطه با خود قران و هم کتب آسمانی دیگر آیات متعدد مطرح شد.

روایات در این زمینه فراوان هست و برای جلوگیری از اطاله کلام بعضی را متذکر می شویم.

1)    حضرت علی ع خطاب به فرزندشان اظهار داشتند «لِیَکُن شُعارُکَ الهُدی» شعار و لگوی فعالیت شما باید بحث هدایت باشد. این اصلی ترین رسالت است. اصولا در لگو و شعار آنچه را که رکن اصلی است نشان می دهند. شعارتان شعار هدایت دین باشد. یک فرد مسلمان و بلکه بالاتر ائمه هدی باید هادیان امت باشند و اصلی ترین رسالت آنها چه پیامبر و چه امام معصوم وظیفه شان هدایت است. از آن‌جایی که پیام‌رسان قصد رساندن پیام‌ را دارد پس می‌بایست پیام او هدایتگر باشد از این رو پیام‌رسان را هادی می‌گویند همچون واژه ائمه‌هدی که به آن ائمه هدایتگر اطلاق می‌شود.
مولا امیرمؤمنان(ع) در نهج البلاغه می فرمایند: «فَاعْلَمْ اَنَّ اَفْضَلَ عِبادِ اللّهِ عِنْدَ اللّهِ اِمامٌ عادِلٌ هُدِىَ وَ هَدى» با الفاظ «فَاعْلَمْ» و «أَنَّ» در روایت تأکید می‌کند و می‌فرماید: بدان که با فضیلت‌ترین بندگان در پیشگاه خداوند امام عادلی است که خودش هدایت شده باشد و همچنین هدایتگر نیز باشد.
ممکن است گفته شود: این دلالت وجوب، هدایتگر بودن امام را نمی‌رساند چرا که روایت با آوردن لفظ «اَفْضَلَ» می‌فهماند که هدایتگر نبودن، غیر‌افضل است. لفظ «اَفْضَلَ» که در ابتدای عبارت آمده از این جهت آمده تا برترین عباد الله را مشخص کند و چه کسی برتر از همه است، امامی که این صفات را داشته باشد یعنی صفاتی که آمده نشان از صفات ضروری امام است از این رو نمی‌توان امام عادل را خالی از صفت هدایتگری تصور کرد. افضل التفضیل یعنی انتخاب شده از بین تمام عباد و صفت افضل یعنی در دیگران نیست. امام کسی است که خودش هدایت شده باشد و هدایتگر بوده باشد. عدالت و امثال این صفات تشکیکی است و رتبه بندی دارد ولی در اصل اینکه این صفتی مهم برای امام آمده که عادل باشد و هادی باشد این جزو واجبات و ضروریات امام است. پس از این صفات فهمیده می شود که پیام رسان نیز باید هادی باشد.
2)    روایتی است که در ذیل این آیه آمده، خدا  می فرماید:  وَ مَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا(مائده-32) کسی که یک انسان را احیا کند مثل این است که همه را احیا کرده است و از حضرت سوال می شود از احیاء و حضرت می فرمایند: این احیا به این معناست که مَن أخرَجَها مِن ضَلالٍ إلى هُدى. احیای بشر به معنای نجات جان افراد و جلوگیری از مرگ یک انسان را بگیرد بله آن احیاء هست اما احیاء ظاهری است و این تفسیر ظاهری آیه قرآن است و اگر تفسیر باطنی و واقعی ان ر ا بخواهید؛ اگر یک انسان را از گمراهی به سوی هدایت بیرون ببرد و خارج کند مثل این است که یک جامعه را نجات داده مثل اشاره در آیت الکرسی است؛ اَللهُ وَلىُّ الَّذینَ ءامَنُوا یُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُماتِ اِلَى النُّور؛ خدایی که انسان را از ظلمات نجات داده و به نور وارد می کند. احیاء انسان ها را در این آیه امام صادق این گونه تفسیر باطنی می کنند که خارج کردن از ظلالت و رهنمون شدن به سوی هدایت و این از اصلی ترین اهداف رسانه دینی است که جامعه را هدایت کند. لذا هدایت جامعه با توجه به این روایت به معنای احیا جامعه است و رسانه بدنبال زنده نگه داشتن جامعه باید باشد. رسانه باید به دنبال نورانی کردن جامعه باشد. و اگر این هدف اصلی رسانه باشد می شود رسانه دینی و ما قصد نداریم همه رسانه ها را بگوییم بلکه رسانه دینی را می گوییم که اصلی ترین شعارش و هدفش و ان تابلوی ای که نقشه راهش می باشد نقش هدایت جامعه و احیاء جامعه است و زنده نگه داشتن جامعه است و این خیلی ارزش دارد و اگر یک رسانه ای با این هدف تاسیس شود و بتواند در این راه گام بردارد این رسانه ارزشمند است. چون دینی است و دین ارزشمند است چون با هدف گسترش دین و هدایت در جامعه دارد کار می کند این ارزشمند است .
3)    روزی که رسول خدا امیر المومنین علی ع را برای تبلیغ اعزام کردند، فرمودند: يا عليُّ ، لا تُقاتِلَنَّ أحَدا حتّى تَدعُوَهُ ، و ايمُ اللّه ِ لَأن يَهدي اللّه ُعلى يَدَيكَ رجُلاً خَيرٌ لَكَ مِمّا طَلَعَت علَيهِ الشَّمسُ و غَرَبَت، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى على! هرگز با كسى جنگ مكن مگر اينكه قبلاً او را [به اسلام] دعوت كرده باشى كه به خدا سوگند، اگر خداوند یک كسى را به دست تو هدايت كند برايت بهتر است از آنچه آفتاب بر آن طلوع و غروب مى كند ؛ و تو بر شخص هدايت شده ولايت دارى ، اى على . أحَدا ، یک نفر چون نکره امده به معنای عام می آید و شامل هر شخصی می شود و لازم نیست یک شخص معلوم الحال باشد و این هدایت اگر شامل حال یک نفر بشود برای تو بهتر است از انچه که خورشید بر آن تابیده باشد. ماه و ستارگان و انچه در فرای زمین است از نور خورشید استفاده می برند. هر چقدر هم حاکمیت هزینه کند برای این رسانه‌ای که با هدف احیای جامعه اسلامی تأسیس می شود، رسانه‌ای ارزشمند خواهد بود. همین فرمایش را حضرت به علی ع در جنگ با یهود که می رفتند فرمودند. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله  به معاذ که برای تبلیغ فرستادند فرمود : عنه صلى الله عليه و آله ـ لِمُعاذٍ ـ : يا مُعاذُ ، لَأن يَهدي اللّه على يَدِكَ رجُلاً مِن أهلِ الشِّركِ خَيرٌ لكَ مِن أن تَكونَ لَكَ حُمرُ النَّعَمِ . حديث در اصول کافی و بحار و در کنزل العمال از کتب اهل سنت امده است. تعبیری که پیامبر به معاذ می گویند این است که اى معاذ! اگر خداوند مردى از مشركان را به دست تو هدايت كند، برايت بهتر از آن است كه اشتران سرخ مو داشته باشى. مِن أهلِ الشِّركِ در یک جای دیگر حذف شده است. ولی از اهمیت هدایت کم نمی کند.
4)    نمونه دیگر اینکه حضرت داوود حکومت بزرگ الهی تشکیل داد و بعدش هم این حکومت را فرزندش حضرت سلیمان توسعه داد که در قران تعبیر این گونه است؛ قَالَ رَبِّ اغْفِرْ لِي وَهَبْ لِي مُلْكًا لَّا يَنبَغِي لِأَحَدٍ مِّن بَعْدِي ....(ص آیه 35) خدایا گستره حکومت من را به قدری وسیع قرار بده که به هیچ کسی چنین حکومتی نداده باشی و نیست بعد از او تا عصر حضور امام زمان عج که باز هم یک سری از مواردی که در عصر سلیمان بوده در عصر حضرت نخواهد بود یعنی حکومت بر شیاطین و جنیان که به صورت ظاهر نمایان می بودند و غواصی و بنایی می کردند و ساخت و ساز می کردند و مردم جنیان را می دیدند که یک دوره استثنایی در دوره جنیان بوده. و این داوود با این حکومتش به بیابان امده تا با خدا راز و نیاز بکند؛ خَرَجَ مُصْحِراً مُنْفَرِداً فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ يَا دَاوُدُ مَا لِي أَرَاكَ وَحْدَانِيّاً فَقَالَ إِلَهِي اشْتَدَّ الشَّوْقُ‏ مِنِّي إِلَى لِقَائِكَ وَ حَالَ بَيْنِي وَ بَيْنَكَ خَلْقُكَ‏. خدا به او می گوید: تو چرا تنها آمده ای؟ یک حاکم اسلامی مهم که يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ.  خلیفه بزرگ که فاتح نبرد با طالوت است حالا در زمان حکومتش آمده در یک صحرا سخن می گوید که چرا تنها آمدی فقال الهی اشتد الشوق منی الی  لقائک و حال بین و بین خلقت آنقدر شوق داشتم که به تو برسم و با تو سخن بگویم که دیگر خلق را فراموش کردم. فاوحی الله علیه ارجع الیهم فانک اگر امدی به سوی من نام تو را در لوح محفوظ به نام پیامبرحمید و ستوده ثبت می کنم. بحار الأنوار (ط - بيروت) / ج‏14 /ص 40 / باب 3 . خدا می گوید برو و برگرد با مردم بیا و تنها نیا. پیام رسان الهی وظیفه اش هدایت است و اگر پیام به دنبال هدایت نباشد الهی نیست. و رسانه دینی باید پیامش به دنبال هدایت باشد.
ان شاء الله روشهای تاثیرگذاری و بیان پیام و پیام رسانی به آن اشاره می شود.
والحمدلله رب العالمین

آخرین اخبار

معرفی کتاب «درآمدی بر فقه اجتماعی»

کتاب «درآمدی بر فقه اجتماعی» اثر آقای محمدباقر ربانی؛ مدیر گروه فقه اجتماعی مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) می‌‌باشد. ... ادامه مطلب ...

دکتر محسن قمرزاده: به دنبال مرجعیّت بخشی حقیقی قرآن در تمامی ابعاد فقهی هستیم

مدیر گروه پژوهشی فقه قرآن و حدیث مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم‌السلام) دکتر محسن قمرزاده در گفتگوی با خبرگزاری حوزه در راستای آشنایی هرچه بیشتر با این گروه پژوهشی 8 اردیبهشت 1400 گفت و گویی انجام داده است. ... ادامه مطلب ...

جلسه شورای علمی گروه فقه اجتماعی با حضرت آیت الله فاضل‌لنکرانی(دامت‌برکاته)

جلسه‌ی شورای علمی گروه فقه اجتماعی متشکل از اساتید محترم حجج اسلام دکتر خیری، دکتر غفاری‌فر، دکتر ضمیری و دکتر ربانی با حضور رئیس معظم مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام حضرت آیت الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی(دامت‌برکاته) در تاریخ 99/10/29 برگزار گردید. ... ادامه مطلب ...

مراسم تقدیر از برگزیدگان یازدهمین جشنواره پژوهشگران برتر سال 1399

مراسم تقدیر از برگزیدگان یازدهمین جشنواره پژوهشگران برتر سال 1399 روز چهارشنبه 13 بهمن ماه 1399 در مسجد مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام با حضور رئیس معظم مرکز آیت الله حاج شیخ محمد جواد فاضل لنکرانی دامت برکاته و مدیریت محترم مرکز و معاونت پژوهش مرکز فقهی(با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی ایام کرونا) برگزار شد. ... ادامه مطلب ...

نشست هم‌اندیشی «مدیران مؤسسات و گروه‌های آموزشی و پژوهشی فقه سیاسی»

نشست هم‌اندیشی مدیران مؤسسات و گروه‌های آموزشی و پژوهشی فقه سیاسی با مشارکت گروه فقه سیاسی مرکز فقهی ائمّه اطهار (علیهم السلام) و همکاری مراکز حوزوی و دانشگاهی برگزار می‌شود. زمان: پنج‌شنبه 14 اسفندماه 1399 ساعت 13 تا 17
مکان:‌ قم دانشگاه باقر العلوم(علیه‌السلام)


... ادامه مطلب ...

دسته بندی اخبار
اخبار (36)

کرسی‌های علمی ترویجی

نشستهای علمی (1)
هفتاد و دو) بررسی فقهی قرارداد آتی (1)
هفتاد و یک) تلقیح مصنوعی (1)
هفتاد) فقه القرآن و عرصه‌های پژوهش (1)
شصت و نه) فقه اجتماعی در اندیشه فقهای شیعه (1)
شصت و هشت) مذاق شریعت در موضوعات مستحدثه با محوریت فقه پزشکی (1)
شصت و هفت) قواعد خاص تفسیر تنزیلی موضوعی (1)
شصت و شش) مراحل جنین از منظر متون دینی و پزشکی (1)
شصت و پنج) تغییر جنسیت و مسائل نوپیدا (1)
شصت و چهار) فقه اطلاعات و شیوه‌های اطلاعاتی مستحدثه (1)
شصت و سه) بررسی نظریه فهم اجتماعی نص در فقه اجتماعی (1)
شصت و دو) موضوع شناسی ارزهای رمزپایه (بیت کوین) (1)
شصت و یک) افشاگری رسانه‌ای 2 - مفسدان اقتصادی (2)
شصتم) وحدت حوزه و دانشگاه؛ تبیین دیدگاه امام خمینی(قدس‌سره) (2)
پنجاه و نه) مبانی فقهی نفوذ حکم قاضی مأذون (1)
پنجاه و هفت) موضوع شناسی پول و چالش های فقهی آن (1)
پنجاه و هشت) بررسی ابعاد فقهی حقوقی افشاگری رسانه‌ای (1)
پنجاه و پنجم) ظرفیت شناسی اصول فقه موجود در فقه اجتماعی (1)
پنجاه و چهارم) نشست تأملی در مفهوم عدالت جنسیتی در احکام اسلامی (1)
پنجاه وسوم) نشست فقه اجتماعی (2)
پنجاه ودوم) ضرورت و اهمیت فقه رسانه (2)
پنجاه ویکم) فقه و امنیت (2)
پنجاهم)نظام پولی و بانکی در اقتصاد (2)
چهل و نهم) چیستی فقه رسانه (3)
چهل و هشتم)ماهیت شناسی فقه اجتماعی (2)
چهل و شش) فقه النیروز (1)
چهل و پنجم) فقه النیروز (1)
چهل و چهار) نشست ویژگی مکاتب اصولی حوزه (4)

چهل و سوم) نشست کاستی ها و راهکار ها

چهل و دو) نقدی بر کتاب امر به معروف در... (1)
یک)سخنرانی آیت الله مومن درمورد مرکز (2)
چهل و یک) فقه و سبک زندگی 3 (1)
سی و چهار) فقه و سبک زندگی 2 (1)

سی) فقه و سبک زندگی 1

نشست بررسی فقهی نسب و آثار آن در باروری‌‌های مصنوعی (4)

سلسله نشست مقاصد الشریعه

نشست علمی سقط جنین از منظر فقه و حقوق با رویکرد به مسائل نوظهور (1)
نشست علمی تخصصی با عنوان مسئولیت مدنی تخریب محیط زیست از منظر فقه اسلامی (1)
نشست منطقه الفراغ و قانون گذاری (1)
نشست حکم حکومتی و قانون (1)

نشست مرگ مغزی

نشست فقه امنیت

نشست چالش های فقه سیاسی (1)
نشست بررسی فرزند خواندگی در فقه و حقوق (1)
کاربردهای قواعد فقه در سیاست و حکومت (1)
نشست ماهیت فقه سیاسی (1)

چیستی وماهیت فقه رسانه

همایش ها

جشنواره ها

مصاحبه های علمی (3)
کارگاه و دوره آموزشی (1)
سلسله نشست فقه اجتماعی (2)

جلسه اول

جلسه دوم

جلسه سوم

جلسه چهارم

دفاتر

دفتر معاونت پژوهش (1)

دفتر امور پژوهشی

پژوهشگران برتر

شورای پژوهش

دفتر همکاری های علمی و پژوهشی

دفتر شبهه شناسی

خبر

پرسش و پاسخ

معرفي (2)

شوراها

گروه ها (1)
فقه اجتماعی (2)
فقه و حقوق (1)

فقه اقتصادی

فقه هنر و رسانه

اصول فقه

فقه پزشکی

فقه قرآن و حدیث

فقه سیاسی

قواعد فقهی

فقه الثقلین

مجله فقه و اجتهاد

کتابخانه

تقریرات

پشتیبانی سایت

دفتر همکاري‌‌هاي علمي و بين المللي

معرفي دفتر

اخبار (1)

نشست‌‌ها

آخرین کتاب ها