حجت الاسلام والمسلمين دکتر حسين حبيبي تبار؛ مسئول مرکز تخصصي مذاهب اسلامي در مرکز فقهي ائمه اطهار(ع)، در اين گفت‌و گو، از فعاليت‌هاي حوزه ماموريت خود سخن گفت.

لطفاً درباره ضرورت تأسيس مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) نکاتي را بيان بفرماييد.


لطفاً به‌صورت مصداقي فعاليت‌ها و خدمات اين مرکز فقهي را نام ببريد و توضيح بدهيد.

از جمله فعاليت‌هاي ديگر اين مرکز، برگزاري همايش‌هاي علمي در داخل کشور و در سطح بين‌الملل با حضور انديشمندان اسلامي از اقصي نقاط جهان بوده است. در واقع با هماهنگي امور بين‌الملل حوزه، همايش‌هاي خوبي برگزار شده است.

از جمله خدمات ديگر اين مرکز، تأسيس مراکز وابسته به اين مرکز در داخل و خارج از کشور بوده است. براي مثال مي‌توان به مرکز تخصصي مشهد مقدس اشاره کرد که واقعاً جاي چنين مرکزي در مشهد خالي بود. چند سالي است که با مجوز شوراي مديريت حوزة علميه، شعبه‌اي در مشهد تأسيس شد و چند دوره دانش‌پژوه داشته و کارهاي علمي خوبي در آن صورت پذيرفته است. مراکز تخصصي ديگري هم در کابل، مزار شريف و برخي جاهاي ديگر وابسته به اين مرکز وجود دارند که به‌خوبي درخشيده‌اند. روزي شوراي مديريت کابل به بنده گفت: «اين مرکز از حيث علمي حرف اول را در منطقه مي‌زند.»

در چند سال اخير آمريکا با کمک عربستان و صهيونيسم تلاش کرد گروه‌هاي تکفيري را تقويت و تربيت کند و به جان مسلمانان بيندازد و اسلام‌ستيزي را در دنيا ترويج و اسلام را به دنيا بد معرفي کند. با اينکه از حيث نظامي، برخي کشورها درگير بودند، آنچه مهم بود اينکه بتوان با اين هجمه‌ها مبارزه و اسلام اصيل را به مردم معرفي کرد. در همين راستا حدود سي همايش و سخنراني علمي در اين مرکز برگزار و نتايج اين همايش‌ها چاپ و در تيراژ بسيار گسترده در جامعة علمي کشور توزيع شد. در حال حاضر مشغول ترجمة آن‌ها به زبان انگليسي و عربي هستيم تا ديگران بتوانند از اين قبيل آثار علمي استفاده کنند.

بخشي ديگر از کار، تربيت محققان است که مذاهب اسلامي را بشناسند و بتوانند از کيان تشيع دفاع کنند و با نگاه تقريبي با مذاهب اسلامي تعامل داشته باشند. به لطف خدا نگاه تقريبي بسيار مؤثر بوده است و امام امت و مقام معظم رهبري هم بارها به آن تأکيد داشتند. نظر مراجع تقليد نيز همين بوده است که بايد با اهل سنت تعامل داشته باشيم و ما در اين مرکز در همين راستا فعاليت‌هاي خود را پيش برده‌ايم.

کتابخانه تخصصي بسيار خوب وپُربار است و گاهي کتاب‌هاي ناياب را براي برادران عزيز فراهم کرده‌ايم که مي‌توانند از آن استفاده کنند.

سايت مرکز تخصصي نيز سايت پُرباري است که در آن به شبهات پاسخ داده مي‌شود. مجموعاً با اينکه اين کارها را کافي نمي‌دانيم، ولي آنچه در توان داشته‌ايم، انجام داده‌ايم تا که به منويات مقام معظم رهبري و مرجع عظيم‌الشأن مرحوم آيت‌الله فاضل لنکراني و ساير مراجع عمل کرده‌ باشيم. آيت‌الله حاج شيخ محمدجواد فاضل لنکراني بعد از پدرشان اين سنگر را حفظ کردند و همة کارهاي پدر را دنبال کردند و نگذاشتند اين کارها زمين بماند. ان‌شاءالله ما هم بتوانيم اين منويات را به نحو احسن پياده و اجرا کنيم و آن ها را ادامه بدهيم.
آن آماري که از فارغ‌التحصيلان اشاره فرموديد، فقط مربوط به بخش مرکز تخصصي مذاهب است؟

بله. 170 دانش‌پژوه در مرکز تخصصي مذاهب فارغ‌التحصيل شدند.

فارغ‌التحصيلان شما در حال حاضر در کجا مشغول فعاليت هستند و چه برنامه‌هايي براي آنان در نظر گرفته‌ايد؟

اين‌ تعداد در نُه گروه علمي مشغول شده بودند که فارغ‌التحصيلان آن‌ها در چهار گروه علمي مشغول پژوهش‌ هستند که عبارت‌اند از: گروه کلام، گروه فقه، گروه تفسير و گروه حديث. اين عزيزان با نگاه تطبيقي و تقريبي در گروه‌هاي مختلفي که عرض کردم، مشغول پژوهش‌ هستند.

مشخصاً گروه‌هاي پژوهشي روي چه عناويني کار کرده‌اند؟

عناويني که گروه‌هاي پژوهشي روي آن‌ها کار کرده‌اند، عبارت‌اند از: سد و فتح ذرايع از ديدگاه فريقين، مسائل مرسله از ديدگاه فريقين، مفهوم‌شناسي سلفيه، تاريخ سلفي‌گري، جريان‌شناسي سلفي‌گري معاصر، جريان‌شناسي وهابيت، توحيد و شرک، مباني فقهي تکفير، اسلام و پديدة تکفير، جايگاه قرآن و روايات در انديشة سلفي، مباني رجال و حديث نزد سلفيه، مباني علمي وحدت و تقريب مذاهب اسلامي، مباني کلامي سلفيه، منهج‌شناسي سلفيه، تأثير انديشة سلفيه در تحولات جهان اسلام، جريان‌شناسي گروه‌هاي سلفي و تکفيري، شيعه‌ستيزي جريان‌هاي تکفيري، زيديه سلفي، امکان‌سنجي گفتگو و تقريب با سلفيه، تقابل اهل سنت و وهابيت و... .

اين‌ها موضوعاتي است که مورد پژوهش قرار گرفته‌اند و گاهي براي آن‌ها همايش گذاشته و نتايج آن چاپ و تکثير شده و در اختيار جامعة علمي کشور قرار گرفته است؛ مثلاً يکي از کارهاي خوبي که گروه پژوهشي کلامي مشغول آن است، نقد کتابِ اصول مذهب شيعه و پاسخگويي به شبهات قفاري مي‌باشد. جلد اول آن آمادة چاپ است که اميدوارم به زودي چاپ بشود و تقديم حوزه‌هاي علميه، دانشگاه‌ها و انديشمندان ما گردد.

همان‌طور که مي‌دانيد يکي از کساني که به شيعه حمله مي‌کند، قفاري است. البته سابقاً نقدهايي بر کتاب او انجام شده است؛ اما شايد جامع نباشد. سعي کرديم کارهايي که انجام نشده را انجام بدهيم تا تحقيقات و پژوهش‌هاي ديگران کامل بشود. به هر جهت اين‌ها کارهاي ارزنده‌اي است که در اين بخش انجام شده‌اند. اين‌ها که عرض کردم در راستاي کارهاي تخصصي کلام است.

آيا اين مرکز در حاشية خدمات علمي و پژوهشي، خدمات اجتماعي يا فرهنگي هم داشته است؟

از جمله کارهايي که در بخش فرهنگي دفتر آيت‌الله فاضل لنکراني انجام مي‌شود، خدمت‌رساني به مناطق آسيب‌پذير کشور است. کمک به ساخت مساجد، حسينيه‌ها، خانه‌هاي عالِم، تربيت مبلغين شايسته و اعزام آن‌ها به مناطق محروم از جمله خدمات اين مرکز مي‌باشد. اعزام مبلغين از دو جهت براي خود مبلغين اهميت دارد: آشنايي با جغرافياي منطقه و اقليم مردم؛ و اينکه فرهنگ مردم را بدانند و بشناسند.

براي مناطق محروم و آسيب‌پذيري که روحانيون کمتر موفق مي‌شوند به آنجا بروند، روحانيوني را تربيت مي‌کنيم و به آنجا مي‌فرستيم. براي مبلغين جلسات شبهه‌شناسي داير مي‌گردد و شبهاتي مطرح مي‌شود. اين شبهات هر هفته يک شب با حضور اساتيد بزرگوار در دفتر مطرح مي‌گردند و به آن‌ها پاسخ داده مي‌شود. طلبه‌هايي که اعزام مي‌شوند، افرادي هستند که شبهه‌شناس‌اند و منطقه و نيازهاي آن را مي‌شناسند؛ همچنين جهادي کار مي‌کنند؛ يعني اين‌طور نيست که همه چيز براي آن‌ها آماده باشد، بلکه خودشان به مزارع، چاه‌هاي آب، باغ‌ها و مغازه‌هاي مردم مي‌روند و مردم را جمع مي‌کنند. خصوصاً با قشر جوان و کساني که بيشتر در فضاي مجازي ممکن است، آسيب‌پذير باشند، ارتباط برقرار مي‌کنند. اين قبيل طلبه‌ها، مبلغين موفقي هستند.


همچنين فقرزدايي از جمله اهداف ما است. همه اين کارها با کمک متدينين و مؤمنين انجام مي‌شوند.