امروز مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام) یک حوزهی تحول یافته در درون حوزه است، ما بیستمین سال این مجموعه را آغاز میکنیم و خدا را سپاسگزاریم که اهداف بلندی که مرجع بزرگوار شیعه حضرت آیت الله العظمی فاضل(رضوان الله تعالی علیه) دنبال میکردند و به جد در پی آن بودند امروز جامهی عمل پوشیده است.
این تعبیری که عرض کردم تعبیری دقيق با شواهد فراوان است و مجال نیست که وارد جزئیات آن بشوم. مرکز فقهی امروز یک حوزهی علمیه تحول یافتهی جوشیده از حوزه علمیه قم است.
با یک نگاه اجمالی به این نمایشگاهی که در کنار این جلسهی معظم ترتيب يافته حضرات به خوبی به این نکته ميرسند که ثمرات این مجموعه بسیار عالی بوده است. ما به دنبال تعمیق بخشیدن به حوزه هستیم، ما معتقدیم رکن اصيل انقلابی بودن حوزه که رهبری معظم انقلاب(دام ظله العالی) بر آن تأکید کرده و فرمودهاند حوزه باید انقلابی بماند، در عمیق شدن مباحث حوزوی است.
اگر یک فقیهی عمیقانه و با نگاهي جامع به دنبال فقه برود میتواند ابعاد مباني انقلاب را کشف و استخراج کرده و به تحکیم آن بپردازد. هنوز بسیاری از قواعد فقهی هست که نظام و حکومت ما حتّی از آن خبر ندارد.
با کمک اين قواعد فقهی قوهی قضائیهی ما میتواند بسیاری از معضلات قضائی را حل کند، قواعد فقهیهای در فقه اجتماعی هست که میتواند سبک زندگی بشر را کاملاً تغییر بدهد. آقایان فضلا، اساتید و طلاب دروس خارج و تفسیر و فقه و کلام توجّه فرماييد رکن اول انقلابی بودن این است که بايد اهتمام جدی به مسائل علمی داشته باشيم.
رکن اول انقلابی بودن این است که نگاه ما به دین یک نگاه سطحی نباشد، رکن اول انقلابی بودن این است که فهم دین را اینقدر ساده، آسان و کوتاه مدت نکنیم و روی ناآگاهی و بیخردی نگوئیم که اجتهاد با پنج سال هم امکان دارد، این حرف را یک طلبهی درس خوانده نمیزند، مگر میشود با پنج سال انسان به اجتهاد برسد؟!
مگر میشود با خواندن یکی دو کتاب انسان به اجتهاد برسد؟ مگر میشود فقط با مکاسب و جواهر انسان به اجتهاد برسد؟ انسان باید بر مکاسب و حواشی مکاسب، کفایه و حواشی کفایه، جواهر و متون قدما، تا یک اندازهای تسلط داشته باشد تا بتواند به اجتهاد برسد.
من امروز براي حوزه نسبت به فقاهت که بنیهی اصلی و به فرمایش رهبری ستون خیمهی حوزه است احساس خطر ميکنم. افرادي درصدد برآمدهاند فقاهت را روز به روز برای ما کم ارزشتر، آسانتر جلوه داده و بگویند فقاهت چیزی نیست و یک طلبه طي دو سه سال میتواند به مقام اجتهاد برسد! اگر از تک تک فضلایی که در این مجموعه مقدس به درس خارج اشتغال دارند کسی سؤال کند آيا چنین چیزی امکان دارد؟ میگویند هرگز امکان ندارد برای اینکه آنها فهمیدهاند این چه راه دشوار و سنگینی است.
بنابراین با جدّيت به تحصيل علم و تهذیب اخلاق پرداخته و در کنار جامعنگری نسبت به مسائل روز به بررسی شبهات و نیازهای جامعه و نظام بپردازيد. مرحوم والد ما میفرمود هدف اصلی من از تأسيس مرکز فقهی این است که واقعاً به این نظام مقدس خدمتی کنیم، نیروهایی قوي برای آینده این نظام تربیت شوند، فقهای آشنای به زمان، فقهایی که دین را دین جامع بدانند نه دین فردی! فقهایی که حوادث مهم دنیا برای آنها موضوعیت داشته باشد (نظير حوادث یمن، میانمار، لبنان، سوریه و عراق)، فقهایی که به دنبال اقتدار شیعه و اسلام در دنیا باشند (فقهایی که به دنبال بیداری شیعه، بیداری اسلامی در دنیا باشند)، هدف ما این است و این یک استدلال خیلی روشنی هم دارد دین ما دین جامعی است و ما باید به این سمت حرکت کنیم.
در حديثي که خوانده شد امام کاظم(ع) چنین فرموده است؛ «فَقِيهٌ وَاحِدٌ يُنْقِذُ يَتِيماً مِنْ أَيْتَامِنَا»؛ اگر فقيهي یک انسان را هدایت کند، همهی ما جزء ایتام آل محمد(عليهم السلام) هستیم، ما به حسب ظاهر از محضر امام زمان خود محروم هستیم، «الْمُنْقَطِعِينَ عَنَّا وَ عَنْ مُشَاهَدَتِنَا»؛ أیتام شیعه آنهایی هستند که دستشان به امامشان نمیرسد، اما این فقیه، «بِتَعْلِيمِ مَا هُوَ مُحْتَاجٌ إِلَيْهِ»، هر چه که شيعيان به آن احتیاج دارند اعم از اعتقادات، فروع و اخلاق را به آنان ميآموزد، «أَشَدُّ عَلَى إِبْلِيسَ مِنْ أَلْفِ عَابِدٍ»؛ وجود اين فقيه برای ابلیس از هزار عابد که مشغول عبادت خدا شوند، شديدتر و سنگينتر است. يک فقيه بر هزار عابد برتري دارد و این ارزش کار شما و ارزش حوزه علمیه است.
در حدیث ديگري رسول خدا(ص) فرمود: «يَجِيءُ الرَّجُلُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَهُ مِنَ الْحَسَنَاتِ كَالسَّحَابِ الرُّكَامِ أَوْ كَالْجِبَالِ الرَّوَاسِي فَيَقُولُ يَا رَبِّ أَنَّى لِي هَذَا وَ لَمْ أَعْمَلْهَا فَيَقُولُ هَذَا عِلْمُكَ الَّذِي عَلَّمْتَهُ النَّاسَ يَعْمَلُ بِهِ مَنْ بَعْدَكَ»؛ یک کسی را روزی قیامت میآورند به قدري در نامهی عملش حسنات هست که مثل ابرهای فشردهی آسمان و کوههاي بلند قامت خودنمايي ميکند. اين بنده به خداوند عرضه ميدارد: من که در دنيا اين مقدار عمل خوب انجام نداده بودم پس اینها چيست که در نامهی من نوشته شده است؟ خطاب ميرسد: این همان علمی است که تو به مردم یاد دادی و آنها بعد از تو به آن عمل کردهاند پس بايد دين را خوب فهميد و به مردم یاد داد.
بسیار جای تأسف است که امروز بعضیها در همین لباس دین را به درستي نشناختهاند و در پشت تریبونهای عمومی آن را با یک بیان دیگر و یک حقیقت دیگری جلوه میدهند، متأسفانه اين حرفها برای جوانها هم جاذبه دارد، وقتي به جوانها گفته شود اي جوانان خدا غیر از رحمت هیچی ندارد، جوان دنبال همین است، و با اين سخن جریّ خواهد شد. اگر انسان یک مقداری با قرآن مأنوس باشد، قرآن کنار «یغفر لمن یشاء» «و یعذّب من یشاء» را هم ميگويد. کنار اینکه ميفرمايد رحمت من واسعه است میگوید عذاب من هم شدید است. آيا این همه آیات عذاب و جهنم را ما از جیب خود درآوردهایم؟!
این هم یک امر تأسفباری است که در زمان ما وجود دارد. دین را بايد درست بفهمیم، از جیب خودمان درنیاوریم امروز کلیپهای فضای مجازیرا که مشاهده کنيد متأسفانه هر روز در یک کلیپی ميبينيد که یک روحانی یک حرف عجیبی زده است. اين با کدام منطق قرآنی سازگاری دارد؟
من چه کارهام که غیر از آن شاخصهایی که قرآن و روایات برای دین داده است از جیب خودم براي دين شاخص درآورم! همان را که دین گفته بفهمید، اگر همان را به مردم یاد دهيم و مردم حتی بعد از مردنمان به آن عمل کنند تا روز قیامت به ما میگویند تو یک چیزی از دین ما به مردم یاد دادی، آنها هم تا روز قیامت به آن عمل کردند حال ثواب اعمال همه آنها را برای تو مینویسیم، این ارزش کار ماست.
مجدداً از حضور همه عزيزان تشکر میکنم ما بحمدالله در مشهد هم مرکز فقهی با سابقه طولاني داریم و هم مرکز مطالعات تطبیقی مذاهب با برنامهی بسيار خوب که امسال سال چهارم فعاليتش هست، مجموعه مرکز فقهی افغانستان هم فعال است.
امروز فضلا و علمای افغانستان وقتی قم میآیند میگویند طلاب ممتاز افغانستان در آنجا حضور دارند، من به سهم خودم از همه همکاران گرامي تشکر میکنم، إن شاء الله أجرشان با خدای تبارک و تعالی باشد. امیدوارم در اين سال تحصيلي جديد آقایان با انگیزه، با علاقه، با جدّیت و روشن بودن هدف، از وقت خود استفادهی کامل بنمايند تا با شناخت صحيح دين بتوانيم مردم را با احکام و معارف نوراني اهلبيت(عليهم السلام) آشنا ساخته و از ثمرات آن در دنيا و آخرت بهرهمند گرديد. إن شاء الله