هنوز که در آستانه امضای تفاهمنامه است مقدمات بعضی از کارها انجام شده، با برخی از دانشگاهها ارتباط برقرار شده، به دنبال این هستیم ببینیم پرسشهای عمیق متفکرین خارج از ایران در مورد اسلام و شیعه چیست؟
همانطور که استحضار دارید برنامهای که الآن شاهدش هستیم امضای تفاهمنامهی همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات سالامی و مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است و مصاحبهای که جناب دکتر احمدی دقایقی خواهند داشت.
بیانات دکتر احمدی به نمایندگی از سازمان:
مستحضر باشید که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی موضوع کاریاش؛ دیپلماسی فرهنگی است، یعنی در عرصهی بین المللی فعالیتهای فرهنگی را به عهده دارد، در حوزه داخل فعالیتهای فرهنگی به عهدهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و در عرصه بین المللی به عهده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است.
سازمان در حوزههای مختلفی فعالیت دارد، حوزه فرهنگی هنری است که هفتههای فرهنگی در خارج از کشور به عهده سازمان است که هنرمندان در رشتههای مخلتف آنجا حضور پیدا میکنند، نمایشگاههای کتاب، هفتهی قرآنی و همینطور فعالیتهای آموزشی و پژوهشی که در رابطه با مسائل خارج از کشور مانند حقوق بشر از دیدگاه اسلام، اسلام سیاسی و بیداری اسلامی و موضوعاتی که امروزه مبتلا به است در عرصه بین المللی تحقیقات و پژوهش آن به عهده سازمان فرهنگ و ارتباطات است و همینطور نشستها و همایشهایی که در این رابطه برگزار میکند.
از جمله فعالیتهایی که به عهده سازمان است ترجمهی کتب مفیدی است که در حوزهی اسلام و انقلاب اسلامی است، مرکز ادیان سازمان تعامل با ادیان الهی را مانند مسیحیّت و ... را دارد در رابطه با همایشهای مشترک.
کرسیهای اسلام شناسی و شیعه شناسی که در دانشگاههای خارج از کشور ایجاد میشود سازمان حمایت میکند هم از نظر اعزام استاد و هم در تهیه متون آموزشی آنجا به این کرسیهای اسلام شناسی کمک میکند، اعزام مبلغ هم از جمله وظایف سازمان است که طلاب فاضل به مناسبتهای مختلف اعزام میشوند هم به زبان فارسی و هم زبانهای مختلف و همینطور بورسیهی تحصیلی دانشجویان غیرایرانی، کسانی که غیرایرانی هستند و میخواهند در ایران ادامه تحصیل بدهند اعم از طلاب یا دانشگاهی که طلاب در جامعة المصطفی و بقیه هم در دانشگاههاست، بورسیهی تحصیلی آنها هم با سازمان فرهنگ و ارتباطات است، اعطای فرصتهای مطالعاتی به محققان خارج از کشور در حوزههای اسلام شناسی، شیعه شناسی هم به سازمان فرهنگ و ارتباطات مربوط است و همینطور تبادل هیئتهای علمی بین حوزه و مراکز علمی خارج از کشور، بین دانشگاهها و دانشگاههای خارج از کشور، همه به عهدهی سازمان فرهنگ و ارتباطات است، من فهرستوار عرض کردم.
لذا مراکزی که دارای ظرفیتهای بالایی باشند، این مراکز شناسایی میشوند و به صورت انعقاد یک تفاهمنامهی همکاری بین سازمان و مراکزی که مورد نظر است از ظرفیتهای علمی و آموزشی آن مراکز استفاده میشود، در جهت برنامه هایی که مورد نظر است.
از جمله مرکزی که دارای ظرفیت بالایی است و محقّقان و شخصیتهای علمی قابل توجهی را تربیت میکند مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) است که متعلق به مرحوم آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(رحمة الله علیه) و تحت نظارت حضرت آیت الله فاضل اداره میشود.
این مرکز همانطور که مستحضرید دارای ظرفیتهای بالایی است، هم در حوزه پژوهشی و هم در مباحث فقهی، نگاه فقهی مرکز به مسائل مبتلا به روز مانند جایگاه زن، حقوق بشر و بحث حقوق اطفال و مسائلی که امروز در جهان مطرح است و اتهاماتی هم میزنند که نگاه اسلام و نگاه انقلاب اسلامی به این حوزهها نگاه ضعیفی است، با آن نگاه عالمانهای که مرکز نسبت به این موضوعات ارائه دادند به صورت کتاب یا نشستهای تخصصی، سازمان فرهنگ و ارتباطات تفاهمنامهای را منعقد کرده به امضای ریاست سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی آقای دکتر خرمشاد که بنده به نمایندگی از ایشان حضور پیدا کردم و حضرت آیت الله فاضل که ریاست مرکز را دارند.
ما در چهارچوب این تفاهمنامه از محققین مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام) استفاده خواهیم کرد در موضوعات مبتلابهی که در حوزههای اسلامی و شیعه شناسی که امروزه مطرح است.
از جمله مسائلی که از مرکز استفاده خواهیم کرد کرسیهای اسلام شناسی و شیعه شناسی است که درد انشگاههای خارج از کشور است که میتوانیم در تهیه متون آموزشی شان از توانمندی مرکز استفاده کنیم، از اساتیدی که در مرکز تربیت شدند برای اعزام آنها در کوتاه مدت یا دراز مدت بتوانیم استفاده کنیم، کتب مفیدی که در حوزههای مخلتف تدوین شده، مرکز ترجمه سازمان آن کتب مرکز فقهی را میتواند به زبانهای مختلف ترجمه کند و در اختیار مسلمانها و شیعیان و حتّی ادیان دیگر قرار بدهد که آنها آگاه به مبانی فکری تشیّع بشوند.
نشستها و سمینارهای مشترکی میتوانیم با مرکز داشته باشیم، سمینارهای بینالمللی که مشترک باشد بین مرکز فقهی ائمه اطهار و سازمان فرهنگ ارتباطات که در این سمینارها موضوعاتی که در حوزههای اسلام و شیعه شناسی در عرصهی بین المللی مطرح است در این سمینارها و نشستهای تخصصی مطرح بشود و از محقّقان مرکز بتوانیم استفاده کنیم.
بهر حال سازمان ظرفیتی دارد، مرکز هم ظرفیتی دارد، در قالب این تفاهمنامه هم سازمان از ظرفیتهای مرکز استفاده خواهد کرد و هم مرکز از ظرفیتهای سازمان که انشاء الله بتوانیم در احیای تفکر تشیّع به نحو منطقی در جهان موفق بشویم.
من مجدداً از حضرت آیت الله فاضل تشکر میکنم که این ظرفیت خوب مرکز را در اختیار سازمان قرار دادند و امیدواریم که سازمان بتواند به نحو احسن از توانمندی علمی مرکز فقهی استفاده کند، در عرصهی بین المللی و در حوزه فرهنگی اسلامی شناسی و شیعه شناسی یک تحولات جدیدی را شاهد باشیم. والسلام علیکم و رحمة الله.
این تفاهمنامه که در 10 ماده است، در پی بازدید آقای دکتر خرمشاد و معاونین و مدیران قسمتهای مختلف از مرکز فقهی داشتند و در پیِ نشستهای متعددی که داشتند، قسمتهای مختلفی که عزیزان کارشناسی کردند به این نتیجه رسیدند که ماحصلش امضای این تفاهمنامه است که إن شاء الله پس از این به اجرا خواهد رسید.
ما در حوزه علمیه قم بحمدالله امروز مواجه به مراکز تحقیقاتی بسیار خوبی هستیم، مسائل مورد نیاز جهان اسلام به خوبی در این حوزه تحلیل و تحقیق میشود، به مسائل فقهی و حقوقی بسیار عمیق پرداخته میشود، در همین اواخر یک دورهای که بحث اسلام و حقوق بشر، فقه و حقوق بشر، چالشهایی که حقوق بشر در مقابل فقه قرار داده، در همین مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام) برگزار شد که در نوع خودش سابقه نداشت و در حوزهی علمیه چنین دورهای تا کنون برگزار نشده بود.
مقالات و رسالههای بسیار خوبی در مسائل جدید پزشکی، قضایی، سیاسی، امور بین الملل، امور اجتماعی و خانواده، در این حوزه تدوین و تحقیق میشود.
خلأ بزرگ این بود که این تحقیقات در دایرهی همین حوزه محصور میماند، به مراکز علمیِ دنیا انتقال داده نمیشد، الآن هم به اعتقاد ما بسیاری از مراکز علمیِ دنیا از تحقیقات صحیحی که در این حوزهها انجام میشود بیاطلاعند، با وجود اینکه اینترنت و سایتها به صورت فعال کار میکند اما ما اطلاع دقیق داریم که نظریات اسلام خصوصاً مکتب امامیه، خصوصاً مکتب شیعه، شما ببینید به صورت صحیح برای اهل فضل و علم در مراکز علمی بین المللی مطرح نمیشود. حتی نه تنها مطرح نمیشود بلکه دشمنان مذهب اهلبیت(علیهم السلام) سعی در این دارند که یک مطالب خلافی را به عنوان شیعه به مردم دنیا منتقل کنند، ما میدانیم برترین فکر اعتقادی در مورد توحید را شیعه دارد، عمیقترین مطالب در مورد توحید را شیعه دارد، اما متأسفانه در اثر توطئهی دشمنان در برخی از همین مراکز علمی شیعه را به شرک متهم میکنند که برای اینست که مطالب شیعه آنطور که باید و شاید درست منتقل نشده، شیعه قائل به عدم تحریف قرآن است.
در همین دانشگاه هایی که در کشورهای اسلامی اطراف خودمان درس داده میشود شیعه را به عنوان یکی از گروههایی که قائل به تحریف قرآن است معرفی میکنند! خصوصاً بعد از انقلاب اسلامی اقتضای این هست که آن موتور محرّکهی انقلاب، حوزهی علمیه و فقه است و هم دشمنیها مضاعف شده و هم انتظارات بشریّت بیشتر شده، لذا اینطور تشخیص داده شد که با دوستان بزرگوارمان در مرکز سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی که یکی از مراکزی است که یک وجود بسیار مؤثر و حرکات فرهنگی خوبی و به تعبیر جناب دکتر احمدی دیپلماسی فرهنگی در خارج از کشور را به عهده دارند، صحبت شود و خوشبختانه برادر محترممان جناب دکتر خرمشاد با معاونین و همهی مدیرانشان در جلسهای اینجا تشریف آوردند و پیرامون ضرورتهایی که وجود دارد چندین ساعت بحث شد و به دنبال آن جلسه بنا بر همین شد که ما هم واقعاً از این مجموعه یک چنین استفادهای را داشته باشیم در عین اینکه مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام) یک مجموعهی کاملاً مستقل است، اما این ضرورت وجود دارد که با چنین سازمان مؤثر و عظیمی ارتباط برقرار شود و همکاری شود و بتوانیم واقعاً آن اهداف بلند مکتب شیعه، اسلام و انقلاب اسلامی را به صورت علمی و مستدل در دنیا مطرح کنیم.
هنوز که در آستانه امضای تفاهمنامه است مقدمات بعضی از کارها انجام شده، با برخی از دانشگاهها ارتباط برقرار شده، به دنبال این هستیم ببینیم پرسشهای عمیق متفکرین خارج از ایران در مورد اسلام و شیعه چیست؟ و ما با ظرفیتی که الحمدلله در این مرکز داریم، محققان بسیار برجسته داریم، فضلای ارزشمندی داریم که اینها بتوانند حضور پیدا کنند، امروز حضور یک روحانی محقق شیعه در مراکز بین المللی و علمیِ خارج بسیار ضرورت دارد، نمیشود یک محقق شیعی فقط در حوزه علمیه قم بماند و بگوید من از همین جا همهی مسائل را بررسی میکنم، خود این باید حضور پیدا کند، از نزدیک با دانشمندان فرق، ادیان و گروهها جلساتی داشته باشد و مناظراتی باشد تا اینکه به آن هدف اصلی برسیم.
من هم به سهم خودم از جناب دکتر خرمشاد و معاونین محترمشان و بالأخص از جناب دکتر احمدی، که اولاً ما خود ایشان را عضو این مجموعه میدانیم، ایشان از فضلای ارزندهی حوزه علمیه قم هستند و همّت بسیار خوبی مبذول داشتند تا اینکه این ارتباط برقرار شود، تشکر میکنم.
از جناب آقای دکتر مقدادی معاونت پژوهش، جناب آقای نورموسوی و سایر برادران و شما آقایان که امروز زحمت کشیدید تشریف آوردید تشکر میکنم، امیدوارم که همهی این کارها مرضیّ رضایت امام زمان(عج) قرار بگیرد و در این شرایط حساس سیاسی دنیا که واقعاً قدرتهای سیاسی برای رسیدن به آمال خودشان، همهی ضوابط را کنار گذاشتند و برای هیچ چیزی ارزش قائل نیستند، ما بتوانیم تحت این ارزشهایی که داریم و دین بسیار جامع و محکمی که داریم إن شاء الله بتوانیم خدمت بزرگی به بشریّت داشته باشیم.