حلول ماه مبارك شعبان المعظم و فرا رسيدن اعياد شعبانيه را تبريك عرض مي‌كنم، اميدوارم كه همه‌ي طلاب و حوزه‌هاي علميه و مردم عزيز از بركات اعياد شعبانيه كمال استفاده را ببريم و بهره‌مند شويم.


من چند نكته را نسبت به اين مركز و اهدافي كه اين مركز دارد عرض مي‌كنم؛

اولين نكته اينست كه در شرايط كنوني رمز موفقيت يك طلبه چيست؟ تجربه ثابت كرده و اين را مي‌توانيد از بزرگان حوزه سؤال كنيد، آيا اين برنامه‌ي رايج و متعارف در حوزه، براي موفقيت يك طلبه‌ي بااستعداد كافي است؟

قطعاً جواب خواهند داد خير، يعني ترديدي در اين نيست كه اگر يك طلبه امروز بخواهد در اين حوزه مقدسه موفق باشد بايد يك برنامه‌ي دقيق و تجربه شده‌، يك برنامه‌ي نتيجه‌داري را طي كند. تأسيس مركز فقهي ائمه اطهار(ع) ابتدا در سال 76 مربوط به دروس خارج از سال 1379 دروس سطح هم به آن ملحق شد در همين راستا است.

شيوه درسي مركز غير متعارف نيست. روشي است كه در حوزه‌هاي قديم بوده، منتهي الآن شكل داده شده، در دروس سطح اهتمام ما به آشنايي فضلا با حواشي است، اين يكي از خصوصياتي است كه در اين مركز وجود دارد. فضلا و طلابي كه دوره‌ي سطح را طي مي‌كنند گاهي اوقات در همان اوايل سال اول، يك مقدار استيحاش مي‌كنند، مي‌گويند نيازي به حواشي نيست اما آرام آرام به اين نتيجه مي‌رسند كه چقدر در تحقّق ذهن قويّ آنها دخيل بوده؟

يك طلبه امروز اگر با حواشي رسائل و مكاسب و كفايه آشنا نشود و ارتباط نداشته باشد، نمي‌توانيم بگوئيم اين مكاسب و رسائل و كفايه را درست خوانده است!


در اين مركز حواشي‌اي انتخاب شده، توسط اساتيدي كه چند دوره اين كتاب‌ها را تدريس كرده‌اند و طلبه از بدو شروع رسائل با حواشي آشنا مي‌شود، در اين حواشي تحقيقات بسيار عميقي وجود دارد طبيعي است كه در همان سال اول نمي‌شود همه‌ي آن تحقيقات مطرح شود، ولي آن نكات كليدي و اساسي كه بايد در ذهن طلبه جا بگيرد، انتخاب و مطرح مي‌شود.

فقط همين يك جمله را خدمت شما عرض كنم كه امروز اهميّت فقه و اصول به جهت اهميّت سؤالاتي است كه دانشگاه‌ها، مردم، گروه‌هاي مختلفي كه در كشور هستند از حوزه علميه دارند، صدا و سيما هزاران سؤال جديد رسانه‌اي در فقه و اصول دارد كه پاسخ داده نشده، مراكز پزشكي و اقتصادي همينطور، در قسمت فقه سياسي، فقه زنان، فقه كودك،‌ و بالاتر از همه در فقه قضا. هزاران سؤال جديد مطرح است.

بنده اين نكته را به عنوان تجربه‌ي خودم عرض كنم؛ همان اوايل شروع در مباحث فقه و اصول خارج، در حوزه معروف بود كه مي‌گفتند در فقه و اصول همه حرفها زده شده شما مي‌خواهيد چكار كنيد؟ احوط را اقوي كنيد و اقوي را احوط كنيد؟! اين چه فايده‌اي دارد؟ چه خلأيي را پر مي‌كند و چه ارزشي مي‌تواند داشته باشد، در حالي كه واقعاً اين حرف ناشي از بي‌اطلاعي است.

در مورد علم فقه امروز مي‌توانيم بگوئيم ده درصد آن تحقيق و بيان شده، با آنكه اين همه كتاب‌هاي فقهي و اصولي داريم، ولي نود درصد علم فقه هنوز به عنوان خام باقي مانده، فروعاتي كه در فقه هنوز فقها جواب نداده‌اند، نسبت به فروعاتي كه جواب داده‌اند بسيار بيشتر است. يك علمي كه اين همه زواياي تحقيقي در آن وجود دارد، همانطور كه رهبري معظّم انقلاب هم تأكيد كردند ما هنوز نيامديم فقه حكومتي را تدوين كنيم، فقه حكومتي اگر بخواهد تدوين شود يك جواهر چهل جلدي ديگر بايد درست شود!

عرض بنده اينست كه فراروي شما يك اقيانوسي از علم است كه بايد تحقيق كنيد و زحمت بكشيد، فكر نكنيد كه همه‌ِ حرفها در فقه و اصول زده شده و حال بايد برويم سراغ فلسفه، كلام. در فلسفه و كلام در زمان ما دهها سؤال از طرف دانشگاه‌هاي غرب به حوزه ايران آمد گفتند خيلي مهم است، البته مهم هست ولي در مقابل وسعتي كه علم فقه پيدا كرده ناچيز است. حالا إن شاء الله وقتي وارد اين ميدان فقه و اصول شويد متوجه مي‌شويد.

پس اين يك نكته كه امروز مواردي كه نياز به تحقيق و پژوهش دارد، سؤال‌هاي فقهي خيلي فراوان است.


دوم اينكه بسياري از سؤالات جديدي كه امروز مطرح مي‌شود جوابش در همين حواشي است كه ما به آن بي‌اعتناييم، اين حواشي را خيلي بايد اهميّت داد، گاهي اوقات يك نكته‌اي كه يكي از محشّين مطرح كرده مبدأ يك تحقيق وسيعي شده و مبدأ پاسخ به سؤال بسيار مهمي شده، لذا ما نسبت به حواشي خيلي اهميت مي‌دهيم و تجربه هم ثابت كرده، آقاياني هم كه اينجا حضور داشتند، هم اساتيد و هم فضلا، خودشان ملاحظه كردند كه چقدر اهميّت دارد.

نسبت به تقرير نويسي، در دنياي امروز اگر يك طلبه با قلم آشنا نباشد از قافله عقب مي‌ماند! امروز دشمن با قلم، حالا يا به صورت كاغذهاي ظاهري يا به صورت اينترنتي كه آن هم يك نوع قلم است! هر روز به ميدان مي‌آيد، هر روز مطالبي را عليه اسلام، عليه دين، عليه فقه مطرح مي‌كند! بايد يك طلبه به جايي برسد كه خودش قدرت نويسندگي داشته باشد، متأسفانه در حوزه‌ي امروز ما تقريرنويسي وجود ندارد، حتي طلبه به درس خارج هم كه مي‌رسد آن تقريرنويسيِ سابق از بين رفته، استاد هر چه مي‌گويد (به تعبير مرحوم والد ما رضوان الله عليه) او مثل يك خبرنگار مطالب را مي‌نويسد!

من اين خاطره را مكرر گفتم كه والد ما(رضوان الله عليه) مي‌فرمودند من سه درس خارج مي‌رفتم، يكي درس مرحوم آيت الله بروجردي، دو تا هم فقه و اصول امام؛ سر درس هم چيزي نمي‌نوشتم، شب مي‌آمدم منزل سه درس را تماماً از اول تا آخر تقرير مي‌كردم، كه محصولش هم چاپ شده و امروز در دسترس است و تمام بزرگان و مراجعي كه درس خارج دارند اين موضوعاتي كه ايشان نوشته‌اند را حتماً نياز دارند و در درس‌شان هم مطرح مي‌كنند، اين مي‌شود تقرير.

يعني خود طلبه با فهم و فكر خودش يك قالب جديدي در آن مطالب ايجاد كند. ما امروز گاهي اوقات صد تا مقاله را مي‌بينيم كه محتوايش يكي است ولي قالب‌ها قالب‌هاي مختلفي است، با قالب‌هاي مختلف مي‌خواهند اهداف خودشان را مطرح كنند، لذا اين هم نكته‌ي دوم است كه براي ما بسيار اهميّت دارد. مي‌خواهم عرض كنم برنامه‌اي كه در اينجا مطرح است يك برنامه‌ي بسيار پخته، فكر شده وتجربه شده است  كه در ضرورتش ترديدي وجود ندارد و حالا آقاياني كه انشاء‌الله در اين آزمون موفق شوند و در اينجا حضور پيدا كنند خودشان از نزديك خواهند ديد.


ما اگر بخواهيم در آينده مجتهدان قوي داشته باشيم راه همين راه است، بايد از همين دروس رسائل و مكاسب افراد بسيار قوي تربيت شوند و بعد هم در برنامه‌اي كه در بحث‌هاي خارج داريم آنجا هم طبق همان برنامه پيش برويم، اين برنامه آن خلأ وجوديِ حوزه را پر كرده، البته نمي‌خواهيم بگوئيم صد در صد آن خلأ را پر كرده ولي تا يك اندازه‌اي معتقديم كه بحمدالله موفق بوده.

من از مسئولين محترم آموزشي اين مركز، خصوصاً استاد بزرگوار حوزه حضرت حجت الاسلام و المسلمين آقاي قاضي زاده كه واقعاً با دلسوزي، فكر و حساسيت كار خودشان را دنبال مي‌كنند و دوستان ايشان كه همراهي و مساعدت مي‌كنند تشكر مي‌كنم و از حضور شما هم تشكر مي‌كنم.

اميدوارم كه إن شاء الله در ظل عنايات حضرت بقية الله امام زمان(عج) همه‌ي ما بتوانيم واقعاً سرباز خوبي براي آن حضرت باشيم و فكر ما، عمل ما، درس ما، بحث ما، همه مورد رضايت آن حضرت قرار بگيرد. إن شاء الله