مركز فقهي ائمه اطهار(ع)، چهارشنبه هفتم دي، هفدهمين نشست از سلسله نشست‌هاي علمي تخصصي خود را با عنوان «فقه امنيت» با حضور حجت‌الاسلام دکتر نجف لك‌زايي، رييس پژوهشكده علوم و انديشه سياسي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي به عنوان نظريه‌پرداز و حجت‌الاسلام دکتر منصور ميراحمدي عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و از استادان حوزه به عنوان ناقد برگزار كرد.
حجت‌الاسلام لك‌زايي در ابتداي سخنان خود با اشاره به اهميت طرح موضوع «فقه و امنيت»، چرايي پرداختن به اين مسأله را مطرح كرد و با بيان اين‌كه مهم‌ترين و بنيادي‌ترين نياز بشر نياز به امنيت است، وضع جهان امروز را به لحاظ امنيتي بسيار نامناسب توصيف كرد و از آن به عنوان انحطاط امنيتي حاكم بر جهان نام برد.
وي با اشاره به اين‌كه دنيا به دو قطب سلطه‌گر و سلطه‌ستيز تقسيم شده است كه سلطه‌گران امنيت مردم و كشورهاي ديگر را از بين مي‌برند، گفت: امنيت جمهوري اسلامي ايران به بركت انقلاب اسلامي و تعاليم اسلام بسيار خوب است، اما در كشورهاي ديگر مردم دنبال امنيت هستند؛ بيشتر دولت‌ها امنيت مردم را ناديده مي‌گيرند و نظام سلطه‌اي كه در شوراي امنيت حاكم است و تنها براي پنج كشور قدرتمند حق «وتو» قائل شده، مظهر انحطاط امنيتي است.
امنيت فرهنگي مهم‌ترين دغدغه مراجع تقليد
رييس پژوهشكده علوم و انديشه سياسي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي افزود: فقها دغدغه امنيت فرهنگي جامعه را از ديرباز داشته‌اند و اكنون اين بحث دغدغه حوزه‌هاي علميه، مراجع و مقام معظم رهبري است؛ از اين‌رو بحث ظرفيت آن را دارد كه جدي‌تر و متناسب با ابزارهاي روز مانند سايت‌هاي اينترنتي، وبلاگ‌ها، ماهواره‌ها و مطبوعات مطرح شود.
انحطاط امنيتي جهان و تنها راه ايجاد امنيت
حجت‌الاسلام لك‌زايي با بيان اين‌كه امنيت در منظر فقه دفاع براي حفظ حاكميت، جمعيت و قلمرو است، با طرح اين سؤال كه چرا از فلسطين دفاع مي‌كنيم و مخالف سازش ميان فلسطيني‌ها و رژيم غاصب صهيونيستي هستيم، افزود: فلسطين دارالاسلام است و هيچ‌كس نمي‌تواند از دارالاسلام صرف‌نظركند؛ حتي اگر همه مسلمانان بخواهند، فقه اهل بيت(ع) اجازه بخشش نمي‌دهد.
وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به انحطاط امنيتي كه دنيا دچار آن شده است، تنها راه ايجاد امنيت در جهان را از نظر فقه شيعه بازگشت به دين اسلام و مكتب اهل بيت(ع) عنوان و تصريح كرد: فقه مي‌تواند با تحليل مناسب وضعيت امنيتي دنيا، راهكارهاي رفع هرآنچه امنيت بشر را مورد خدشه قرار مي‌دهد به جهانيان ارايه دهد.
جامعيت نقطه قوت نظريه فقه و امنيت
حجت‌الاسلام منصور ميراحمدي، استاد حوزه و دانشگاه از ديگر سخنران‌هاي اين مراسم بود كه در جايگاه ناقد، اين نظريه را مورد بررسي قرار داد و اظهار داشت: آنچه به عنوان نقد در اين نشست علمي گفته مي‌شود ناظر به مطالعات حجت‌الاسلام لك‌زايي درباره فقه امنيت در اسلام نيست، بلكه كمكي براي ادامه اين راه است.
وي يكي از نقاط قوت بحث را جامعيت آن دانست و افزود: در اين نظريه تلاش شده است به سنت‌هاي مطالعاتي امنيت در اسلام توجه شود و سنت‌هاي فكري گوناگون اعم از فلسفي، كلامي و فقهي در آن ديده مي‌شود، اما لازم است اين مباحث در كنار هم لحاظ شود.
عضو هيأت علمي دانشگاه شهيد بهشتي با بيان اين‌كه در نظريه فقه امنيت تنها به سطح عمومي مباحث اكتفا نمي‌شود و سطوح پنهاني آن هم مورد توجه است و هرچه جلوتر مي‌رود نيز تخصصي‌تر مي‌شود و اين خود جامعيت آن را مي‌رساند، سخنان انتقادي خود را در دو محور روشي و محتوايي ارايه كرد.
تحقق امنيت در جامعه نيازمند مدل‌سازي
حجت‌الاسلام ميراحمدي اظهار داشت: براي بررسي اين نظريه سه هدف را مي‌توان به لحاظ روشي مدنظر قرار داد كه به تناسب خود سه روش متفاوت مي‌طلبد و لازمه چنين بحثي آن است كه فقه امنيت با يك روش اجتهادي و فقاهتي بررسي و تدوين شود.
وي يادآور شد: اگر هدف را تدوين نظريه امنيت قرار دهيم، در اين صورت روش از سنخ نظريه‌پردازي است كه ما را به يك نظريه امنيت مي‌رساند، اما اگر هدف به مدل‌سازي نزديك شود، ماحصل كار تبديل نظريه به يك مدل است تا الگوي عملي مناسبي در اختيار تصميم‌گيرندگان و سياستگذاران قرار داده شود؛ يعني تدوين يك مدل امنيتي براساس نظريه فقه امنيت، روشي است كه بايد به كار گرفته شود.
اين استاد حوزه و دانشگاه تصريح كرد: حجت‌الاسلام لك‌زايي در صدد تدوين يك نوع فقه امنيت است و با توجه به اين هدف انتظار مي‌رود دو مرحله مراجعه به متون و منابع فقهي و سنت مطالعاتي فقه امنيت و كار اجتهادي را مورد توجه قرار دهد كه در مرحله نخست موفق بوده و ارجاعات بسيار خوب و متون فقهي متعدد ارائه شده است، اما مرحله دوم ورودي صورت گرفته كه بايد ادامه پيدا كند.
ضرورت تدوين فقه امنيت سياست خارجي و روابط بين‌الملل
حجت‌الاسلام لك‌زايي كه در بخش ديگري از اين مراسم فرصت يافته بود تا به نقد حجت‌الاسلام ميراحمدي درباره نظريه خود پاسخ دهد با بيان اين‌كه يك نفر رفت مغازه و يك قران به مغازه‌دار داد و طلب مقداري قند و مقداري چاي كرد و گفت بقيه‌اش را پس بده، گفت: بيش از ارايه كار نيازمند نقدهاي بسيار هستيم تا خلأها برطرف شود، اما فكر نمي‌كنم در اين وقت كم، موضوع فقه امنيت ارايه شود.
وي با بيان اين‌كه به شدت نيازمند فقه امنيت سياست خارجي و روابط بين‌الملل هستيم، تصريح كرد: فقه امكان و ظرفيت لازم براي ورود به مباحث امنيتي را دارد و انتظار به حقي است كه از آن داريم؛ البته امنيت عمدتا نتيجه اجراي احكام اوليه اعم از تكليفي و وضعي است و اگر آن احكام اجرا شد، نتيجه آن امنيت است.
اين استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به سه ركن «موضوع، احكام و نتيجه» در تعريف امنيت، ابراز داشت: وقتي سخن از موضوع امنيت به ميان مي‌آيد، يعني در چه شرايطي مي‌توان امنيت را از نظر فقه برقرار كرد كه براي پاسخ به اين سؤال مي‌توان گفت «امنيت فردي كه براي امنيت ديگران تهديد است و آن را به خطر مي‌اندازد بايد با قصاص سلب شود».
