متن سخنرانی حضرت آیت الله فاضل لنکرانی(دامت برکاته):

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد واله اجمعین
و  لعنة الله علی اعدائهم اجمعین من الان الی قیام یوم الدین

قال الله تعالی فی کتابه العزیز:
﴿ادعُ إِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَ جادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ
إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ﴾ سوره نحل آیه ۱۲۵

قبلا فرا رسیدن عید سعید غدیر را که در هفته آینده إن شاءالله درک خواهیم کرد خدمت شما فضلاء و اساتید محترم تبریک عرض میکنم و از خدای تعالی مسألت میکنم که همه ما را موفق به درک برکات این روز بزرگ بفرماید.

تشکر میکنم از برادر بزرگوارمان حجت الاسلام و المسلمین افضل آبادی که این مجموعه را با نشاط  و با جدیت و با محتوای غنی و با دعوت از اساتید برجسته ای که الان شرف حضور دارند و ما در محضرشان هستیم امیدوارم آثار خوبی همینطور که فرمودند اساتید مختلفی را به جاهای مختلفی اعزام کرده اند و هدف اصلی هم همین بوده إن شاء الله این آثار گسترده تر بشود واقعش این است که هرچی زمان دارد پیش میرود نیاز به یک روحانی که در این گونه امور تبحر داشته باشه و بتواند از عقائد محکم شیعه که همان عقائد ناب اسلامی است دفاع کند این ضرورتش خیلی بیشتر احساس میشود.

من شب گذشته که مشرف میشدم برای مشهد در هواپیما یک کسی به من گفت که در تهران من یک برادری دارم که از متخصصین است و این دکتر حاذقی است این دکتر میگوید که در بیمارستان ما یک روحانی امامت جماعت دارد بعد از نماز یک حدیث میخواند و بعد گاهی اوقات اطباء و  این پرستارها سوالاتی میکنند هر سوالی که میشه میگوید بله این اشکال به ما وارد است.

گفت این اخوی ما که طبیب است که من یک مقدار حساس شدم و دیدم که این سوال هایی که اطباء دارند با اینکه سوالات فنی است مثلا فرض کنید حالا یکی از شبهاتی که این اواخر وهابی ها و سلفی ها مطرح کردند البته این شبهه در قدیم هم بوده ولی الان بیشتر دارند روی آن مانور میدهند این است که می گویند در غدیر امیرالمومنین در یمن بوده اصلا در غدیر نبوده این آقا می گفت از اینگونه شبهات مطرح می کردند این آقا هم در پاسخ می گفت بله ظاهرا همین طور است و می بیند که این شبهات این ماهواره ها دارند مطرح می کنند واین آقا هم منفعلانه اظهار جهل می کرده و می گفته بله همینطور است.

می خواهم عرض کنم هرچی دارد زمان پیش می رود ببینید از یک بیمارستانی که در مرکز پایتخت ایران در تهران عاصبه شیعه یک همچین قضایای دارد رخ میدهد آن وقت اینها وقتی هم را قبول می کنند و این را از اون آقا می پذیرند چه آثار بدی را می گذارد.

زمان هرچی پیش می رود نیاز به یک روحانی مجهز به مبانی اعتقادی، مجهز به ادله، مجهز به شبهات و پاسخ شبهات دارد بیشتر می شود، این مطلبی نیست که من بخواهم در محضر شما زیاد توضیح بدهم مسئله بسیار روشن است ابین من الشمس است.

و خدا رو ما شکر می کنیم  که این مجموعه همانطور که در قم بوجود آمد و آنجا هم افراد بسیار ارزنده ای را تحویل داد خب یکی خود جناب آقای افضل آبادی است این مجموعه در مشهد امام رضا علیه السلام و با وجود چهره های بسیار مستعد، من در قم با جلسه با اساتید قم آنجا مطرح کردم که فضلای خراسان بسیار مستعد هستند علاوه بر اینکه خصوصیات خوب دیگری هم در ایشان وجود دارد استعداد خوب وجود دارد ما در خراسان و مشهد استعداد را بخوبی می بینیم این هم یک جهت مهمی است خب با این استعداد های بسیار ارزنده ما امید این را داریم که محصول بسیار خوبی إن شاء الله از اینجا بیرون بیاد و تحویل شیعه داده بشود تحویل جامعه اسلامی بشود تحویل بشریت بشود .

آقایون فضلاء امروز یک روحانی در هر نقطه از دنیا که قرار می گیرد می تواند محور برای هدایت قرار گیرد این سوال عوامانه و غیر صحیح که ما به چه درد می خوریم، ما جایگاه فوق رسمی داریم، روحانیت یک جایگاه فطری در میان بشریت دارد، ضعف است که انسان خودش را مقایسه کند با یک تاجر با یک کسی که اشتغال ظاهری دارد جایگاه روحانیت گره خورده با نفوس مردم، با همه گروهها چه مسلمان و چه غیر مسلمان ما نباید اشتباه کنیم که به مقتضای لباسمان منحصر هستیم به جامعه مسلمین خیر امروز روحانیت شیعه فراتر از شیعیان و اهل سنت برای جامعه بشر می تواند مفید باشد، و نمونه هایی دارد ما امروز وقتی می بینیم بعضی از طلبه ها رفتند آفریقا، رفته اند در میان بوداها ، هندوها، در میان سایر مذاهب خود حضورشان چه تاثیرات ارزنده ای داشته است و دارد لذا مسئولیت، مسئولیت سنگینی است.

این نزاع هایی که در طول تاریخ در بین اشاعره و معتزله یا گروههای مختلف دیگر در مباحث کلامی ایجاد شده ریشه سیاسی داشته است نمی شود گفت بین علمای مسلمان نزاعی بوده و ریشه سیاسی نداشته است اینکه یک نزاعی پیش آمده گروهی از مسلمانان عقل را تعطیل کرده اند آیا این فقط جمودی بر ظاهر لفظ بوده که از مالک بن انس شروع شده که گفته: الاستواء معلومٌ ، والكيف مجهولٌ ، والإيمان بـــه واجبٌ ، والسؤال عنه بدعةٌ

الان شاهد خیلی خوبش در زمان خود ماست آیه شریفه قرائت شده می فرماید اسلام دین دعوت است

نه دین جهاد، جهاد دارد ولی می فرماید:

﴿ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِوَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ﴾

تبلیغ دارد نه تکفیر، ولی گروهی را درست کرده اند به نام داعش که اینها بیایند بگویند اسلام دین جهاد است و خط بطلانی بکشند بر بحث دعوت؛ احتمال می دهم که برخی از تفاسیر اهل سنت نیز آیات جهاد را نسخ این آیه می دانند.

نمود این ادعای نسخ این کارکرد غیر مسلمانان است می خواهند هویت دین را بگیرند، کشتار و جنگ را به وجود آوردند به نام اسلام اینطور مشکلی برای بشریت امروز به وجود آورده اند.


هنوز هم دائره آن ادامه دارد. ما باید به این آیه عمل کنیم  «ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ» حتما تفسیر آیه را در ذهن شریفتان دارید.

با برخی از گروهها باید با حکمت با برخی از گروهها باید با موعظه احسن و با برخی از گروهها  با جدال احسن برخورد کنیم. اگر امروز به  من طلبه گفتند از قرآن بدون  ضمیمه هیچ روایتی اصل امامت را اثبات کنید چرا من نمی توانم؟ زحمت نکشیدم مطالعه نکردم در حالی که اصل امامت از همین قرآن بدون هیچ روایتی بخواهیم ضمیمه کنیم بدست می آید مثل همین آیه ای که قاری از سوره مائده تلاوت داشتند. صغری و کبری بسیار روشنی دارد برای اصل ولایت و سرپرستی نه ولایت به معنای محبت.

در یک جلسه که آقای حجت الاسلام قرائتی نیز حضور داشتند مرحوم والد ما ایشان را تشویق کردند بخاطر درسهایی از قرآن بعد فرمودند حالا میتوانی آیه ای از قرآن را برای من ذکر کنی و اثبات امامت کنی بدون اینکه یک حدیث نیاز باشد به آن اضافه کنی؟ آقای قرائتی یک فکری کرد و هر آیه که خواندند دیدند حدیث میخواهد، بعد خود مرحوم والد ما یک 20 دقیقه ای صحبت کردند. غیر از آیات سوره مائده بانضمام چند آیه از قرآن. حالا اگر آقایونی می خواهند ببینند خود ایشان در آخر کتاب الخمس در سه صفحه این نوشته را بسیار لطیف آورده اند هیچ مفسری نمی تواند در  آن مناقشه کند.

یک گروه از این آیه درآوردند که نه مردم معمولی هستند نه پیامبر و انبیا اند می گویند این گروه چه کسانی هستند که غیر از ا ئمه و اهل بیت نمی تواند کس دیگری باشد. البته من بنا ندارم آن تفاسیر را وارد شوم خیلی طول می کشد.ببینید می خواهم عرض کنم وقتی می خوانیم ادعوا الی ربک باالحکمه چاره ای نداریم که درس بخوانیم چاره ای نداریم که بر عقاید خودمان مسلط باشیم.

باز همین چند روز پیش  یک آقایی گفت فردی در درس خارج تصریح کرده که عصمت ائمه مثلا به این معنایی که ما می گوییم من جمیع الجهات معصوم هستند و همان عصمتی که رسول اکرم ص داشتند اینها هم دارند، نه لزومی ندارد! ببینید اینها ضعف علمی است امروز ما باید ضعف علمی مان را جبران کنیم برنامه و امکانات و اینجور مراکز وجود دارد و این خودش اتمام حجت است برا ی ما طلبه ها باید خودمان را مجهز کنیم.

خب از حضراتی که در مرکز فقهی تشریف دارند هم تشکر می کنم من واقعا از حضرت آقای رجایی تشکر می کنم و نیز از حضرت آقای اسکندری.

امروز طلبه باید بتواند از فقه کاملا دفاع کند بتواند از متون فقهی دفاع کند دفاع عالمانه نه دفاع متعصبانه.

حکمت اقتضا دارد که ما همه اینها را مسلط باشیم بر فقه آگاهی نداریم می گوییم این فقه به چه درد جامعه می خورد براعتقادات آگاهی نداریم فکر می کنیم ضرورتی ندارد.

بنابراین این بخش آیه که می فرماید از راه حکمت ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ

با یک گروهی از جامعه باید با موضع حسنه وارد شد با همه نمی شود با دلیل و حکمت وارد شد، خب موعظه هم شرطش اینست که انسان اول خودش را موعظه کرده باشد.

وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ  ظهورش در همین مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب است. ما باید انظار مخالفین را کاملا بدانیم که سلفیها قائل به تجسم هستند یکی از حرفهای معروف بن باز گفته بود که در قرآن و سنت نیامده که خدا لیس بجسمٍ . خب حالا روی ضعف علمی ایشان است ما باید بدانیم چه مبانی دارد از همین ها نقاط ضعف اینها را پیدا کنیم نکته مهمی که من امروز بیشتر می خواستم روی تاکید کنم همین است.

ما حالا می گوییم دیوبندیها، سلفیها و ... بر  عقایدشان آشنایی پیدا کنیم درسته می خواهیم جوابشان را بدهیم ولی فوق این آن است که نقاط ضعف این مکاتب را پیدا کنیم آنها را برجسته کنیم که آقا سلفیها این عقیده را دارند. ما امروز باید برای جامعه اهل سنت نقاط ضعف مهم سلفیها را برجسته کنیم که یکی از آن نقاط ضعفشان همین است که سلفی ها یک خطی کشیده اند روی فقه الدعوه . می گویند چیزی بنام دعوت نداریم باید رفت جنگ و کشت.

این را بین جوانان اهل سنت برجسته کنیم و آنها را آگاه کنیم که این  را می گویند و منجر به این شود که خود آنها بیایند بگویند که اینها جز جامعه مسلمین نیستند. باید نقاط ضعف مکاتب انحرافی را که در زمان ما مکتب سلفی تکفیری است این را برجسته کنیم، این را در جامعه بین جوانان نشر دهیم تا پایگاه آنها از بین برود و منحل ومضمحل بشوند انشاالله.

من غرض اصلی ام حضور در اینجا و تشکر از این دو مجموعه مبارک مجموعه مرکز فقهی و مجموعه مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی ، تشکر از اساتیدی که این دو مجموعه را اداره می کنند ، از شورای محترم مدیریت حوزه خراسان از اول هم از زمانیکه مرحوم آیت الله واعظ طبسی بودن ایشان ارادت ویژه ای داشت به مرکز فقهی و همچنین نسبت به مرکز تخصصی مطالعات که در این 2 ساله شورای مدیریت عنایت ویژه ای دارد.

پس از شما فضلا هم واقعا تقدیر و تشکر می کنم ما آنچه اینجا انجام می دهیم به عنوان یک تکلیف و وظیفه است و واقعا غیر از این چیزی نیست اگر تلاش هم می کنیم این مجموعه روز به روز هم انشاالله بهتر هم بشود فقط بخاطر اینست که این تکلیف بهتر امتثال شود. إن شاء الله با عنایت خود فضلا و اساتید این مجموعه آثار بسیار خوبی خواهد داشت ما انتظار این را داریم که تحقیقات بسیار عمیق هم در مباحث فقه و اصول که حالا من امروز خیلی نپرداختم به ضرورت فقه و اصول که ضرورت فقه و اصول عجیب است.

این تعبیری که از رسول اکرم ص است که فرمود لکل شی عماد و عماد هذا الدین الفقه. درست است که می گویند شاید فقه به معنای اعم باشد حکمت و کلام را بگوید ولی ما روایتی داریم که ظهور آنها در همین فقه اصطلاحی ما دارد.

فقه خیلی مهم است این که  امام باقر عليه السلام می فرمایند:  و َاللّه‏ِ لَحَديثٌ تُصيبُهُ مِن صادِقٍ فى حَلالٍ و َحَرامٍ خَيرٌ لَكَ مِمّا طَلَعَت عَلَيهِ الشَّمسُ حَتّى تَغرُبَ.

 این فقه ما باید خیلی گسترش پیدا کند ظرفیت دارد من در یک جمله عرض کنم فقه ما به اندازه همه علوم ظرفیت گسترش دارد همه علوم یعنی هر علمی یک ارتباطی با فقه ما دارد باید فقه ما  موضع خودش را در آن علم روشن کند لذا ما نیازمند تحقیقات هستیم .

اینکه رهبری معظم انقلاب نسبت به فقه حکومتی تاکید  دارند چند سال است ایشان فرمودند منتهی هنوز یک قدم هم برداشته نشده، قدمی که ما را به قدم دوم برساند. کا ر به حسب ظاهر زیاد دارد می شود درسهای مختلف در حوزه قم مثلا درسهای فقه حکومتی را زیاد کردند اینکه فقه حکومتی نمی شود فقه حکومتی  خودش یک اقتضای دیگری دارد نمی دانم وقت هنوز هست یک نکته ای را در همین فقه حکومتی عرض کنم بعنوان یک مطلب جدیدی برای آقایانی که در فقه اصول هستند.

ببیند آقایون گاهی اوقات سوال می شود که فارق بین فقه حکومتی و فقه فردی چیست ؟

در همین امسال که بحث تعطیلی حج مطرح شد در جلسه ای که سازمان حج و زیارت از من دعوت کردند آنجا صحبت کردم و گفتم ببینید ما  در اصول وقتی بحث تزاحم را مطرح می کنیم تزاحم در مقام امتثال عقل می گوید آنکه اهم است مقدم است آنکه اهم است شرعا مقدم است.

ولی تشخیص دهنده تزاحم  در تزاحم فردی خود شخص است ممکن است برای یک شخصی یک امتثالی اهم از دیگری باشد برای شخص دیگر عکس این بشود ولی در فقه حکومتی وقتی می گوییم الحج تقویه الدین  اما حالا حاکم اسلامی تشخیص داد امسال حج تضعیف للدین است تشخیص تزاحم در فقه حکومتی با افراد نیست با حاکم است. آنوقت یک ثمره خیلی لطیفی دارد ثمره اش اینست در فقه فردی وقتی تزاحم را خود افراد تشخیص می دهند اگر شخص اهم را ترک کرد رفت سراغ مهم، خب می دانید اینجا اختلاف وجود دارد در اینکه آیا مجزی است یا خیر؟ ولی در فقه حکومتی اگر حاکم تشخیص دارد که امسال حج تضعیف للدین است یک گروهی از مسلمانان نروند مثلا ایرانیها نروند البته واقعا امسال اصلا بحث تعطیلی نبود آنها صاد عن سبیل الله شده اند. ولی اگر حاکم در یک زمانی تشخیص داد باید قائل شویم حالا یک کسی از یک راهی گذاشت رفت حج این دیگر بسیار مشکل است که بگوییم مجزی است

خب ببینید که اینها یک نکات بسیار مهم و ظریف است البته اهلش باید بیاید به میدان طلبه ای که میخواهد تازه مکاسب بخواند سختش است این نمی تواند فقه حکومتی را تصویر بکند باید استاد درس خارج که لااقل خودش یک مبانی اصولی دارد او باید بیاید به میدان.

میخوام عرض کنم که ببینید چه خلأهایی وجود دارد این فقه حکومتی است که باید کاملا مورد بحث قرار گیرد.

در اوایل سال گذشته در قم یک جلسه ای گذاشته شد بنام فقه هنر، من خواهش می کنم آنهایی که حوصله می کنند عرائضی هم من و نکات تازه ای داشتم آنها را هم ملاحظه کنید. فقه میدان خیلی وسیعی  دارد خیلی زیاد و کار خیلی زیاد در آن باید بشود و امروز اعتقادات ما مید ان گسترده ای پیدا کرده این شبهات این مذاهب و این نحله ها این گروهها که خب خودتان مستقیم این بحث را با آقایون مرکز تخصصی مذاهب دارید.

از خدای تبارک و تعالی می خواهیم که ابواب علم و حکمت را بر  روی همه ما مفتوح بفرماید. من تشکر مجدد می کنم از اینکه مصدع اساتید بزرگوار شدم عذرخواهی می کنم و إن شاء الله با عنایات خاصه علی بن موسی الرضا ثامن الحجج(علیه آلاف التحیه و الثناء) شاهد مجتهدان بسیار قوی از این مرکز فقهی باشیم. شاهد عالمان قوی و افرادی که واقعا در مباحث اعتقادی خیلی مبرزند بر جامعه اسلامی و حوزه علمیه باشیم إن شاء الله .

والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته