نگاهى گذرا به مركز فقهى ائمّه اطهار(عليهم السلام) و تأسيس آن

از ويژگى هاى بارز فقه، گستردگى و تعميم آن نسبت به همه شئون زندگى بشرى است و در جامعه اى كه رويكرد آن به ديانت و خداباورى است، افراد مى كوشند تا وظايف خود را در هر زمينه، آن گونه كه بايسته و شايسته است انجام دهند و در اين ميدان كه افراد در جستجوى وظيفه اند، سؤالات فراوانى متوجّه عالمان فقه مى شود و به خصوص تبيين مسائل مستحدثه تلاش بيشترى را از حوزه فقاهت مى طلبد.
از اين رو، پس از پيروزى انقلاب اسلامى در ايران به رهبرى قائد عظيم الشأن، فقيه عاليقدر و مجاهد نستوه حضرت امام خمينى(رحمه الله) و استقرار حكومت دينى در ايران اسلامى، در جهت توسعه و بالندگى فقه راستين تشيّع و پاسخگويى به نيازهاى فقهى زمان، مركز فقهى ائمّه اطهار(عليهم السلام) به همت مرجع عاليقدر مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى(قدّس سرّه) به سال 1376 هجرى شمسى در قم تأسيس گرديد.
اين مركز داراى اساسنامه‌‌اى است كه به ثبت رسيده است و در زمان حيات آن مرجع وارسته(رضوان الله تعالى عليه) تحت اشراف آن بزرگمرد اداره مى شد و معظم له در زمان حيات خود به جهت سنگينى بار مرجعيت، رياست مركز را به فرزند شايسته، مدير و مدبّر خود كه بحمد الله از اساتيد بنام
دروس خارج حوزه علميه قم هستند، استاد معظّم حضرت آیت الله حاج شيخ محمّد جواد فاضل لنكرانى(دامت افاضاته) واگذار نمودند و در وصيت خود نيز بر ادامه فعاليت هاى مركز فقهى تحت اشراف معظّم له كه او را واجد مرتبه اجتهاد مطلق مى دانستند سفارش نمودند.

اميد آن داريم كه خداوند متعال ما را موفّق بدارد كه از اين امانت الهى و يادگار مرجعيت به نحو شايسته اى حراست كرده و وصيّت و آرزوى آن بزرگ مرجع راحل(رحمه الله) را تحقّق بخشيم.

اين مركز داراى شعباتى در مشهد مقدّس، سوريه، افغانستان و... است كه به طور محدودتر دائر گرديده و گزارش مختصرى از آن ها، در پايان اين كتابچه، ارائه مى گردد.

از اهداف محورى اين مركز: آموزش فضلا و محقّقان، تربيت فقيهان شايسته و مجتهدان متعهّد و آگاه به مقتضيات زمان، فراهم آوردن امكانات لازم و بستر مناسب براى مطالعات و پژوهش هاى ژرف در فقه و اصول، درك و پاسخگويى مسائل جديد، بررسى شبهات مرتبط به فقه و نقد آنها و تأليف و نشر كتب و مقالات علمى مى باشد.

فعاليت هاى مركز فقهى ائمّه اطهار(عليهم‌‌السّلام)

مركز فقهى ائمّه اطهار(عليهم السلام) در حال حاضر در هفت بخش فعّاليت دارد كه عبارتند از:

1 ـ آموزش
2 ـ پژوهش و تأليف
3 ـ تصحيح و تحقيق متون
4 ـ كتابخانه
5 ـ سايت و رايانه
6 ـ مركز صوتى و تصويرى (نواركاست، فيلم، DVDو CD)
7 ـ انتشارات

1) آموزش

يكى از مهمترين بخش ها و فعاليت هاى مركز فقهى ائمه  اطهار(عليهم السلام) بخش آموزش است كه دو مقطع سطوح عالى و دروس خارج حوزه را در بر مى‌‌گيرد.

در مقطع اوّل كه طلاّب محترم از مزيّت دروس آزاد حوزه در سطح دو و سه برخوردار مى شوند، مركز فقهى با تمهيدات و شرايط خاصّ، نخبگان آنان را انتخاب نموده و در كلاس هايى تحت عنوان كلاس هاى تابع زير نظر اساتيد مجرّب و فاضل حوزه آنان را پرورش مى دهد. در اين دوره، اساتيد محترم علاوه بر اطمينان يافتن نسبت به تسلّط بر متون درسى،
نكات و حواشى معتبرى را كه به طور معمول در دروس آزاد حوزه فرصت پرداختن به آنها نيست، مورد بحث و كنكاش علمى قرار داده و بدينوسيله استعدادهاى نهفته طلاّب بارور گرديده و به شكوفايى مى رسد و آنان با آمادگى كامل مى توانند حضور شايسته اى در دروس خارج حوزه داشته باشند. ضمناً دانش پژوهان اين مقطع ملزم به تنظيم جزوه هاى علمى مى باشند.

در مقطع دوّم آموزش، از ميان طلاّب عزيزى كه شايستگى خود را در كلاس هاى مقطع اول «كلاس هاى تابع» به اثبات رسانيده اند و نيز عزيزان ديگرى كه چندين سال درس خارج را نزد اساتيد بزرگوار حوزه گذرانده اند و يا آمادگى لازم را براى شركت فعّال در دروس خارج، دارند، پس از آزمون كتبى و مصاحبه ورودى پذيرش صورت مى گيرد.

پذيرفته شدگان به عنوان دانش پژوه براى يك دوره هفت ساله به گروه هاى متعدّدى كه در هر گروه به طور متوسط پنج نفر از فضلا شركت دارند، تقسيم مى شوند.

در اين دوره، كلاس ها آميخته از آموزش و پژوهش است، بدين صورت كه پلان و طرح كلى بحث توسط اساتيد محترم مركز مطرح و دانش پژوهان، ضمن القاء مطالب در محضر استاد و سايرين، موظف به تحقيق و پژوهش در زمينه آن موضوع و ارائه بحث تحت نظر استاد مى باشند، و در انتها با يارى و هدايت اساتيد محترم مطالب جمع بندى شده و به نتيجه مى رسد. در پايان دانش پژوهان جزوات درسى خود را طبق استانداردهاى مصوّب تدوين مى نمايند.

مراتب بالندگى علمى و فقهى دانش پژوهان با شركت در اين كلاس ها با اين شيوه نوين و همچنين ارائه مقالات و تحقيقات علمى كه هر ساله به موازات كلاس هاى حضورى در تعطيلات تابستان صورت مى گيرد، به ظهور رسيده و بدينوسيله آماده مى شوند تا رساله هاى علمى خودشان را به عنوان پايان نامه در اين دوره تدوين نموده و با موفّقيت به مقطع پژوهشى مركز وارد شوند.

دستاورد اين همه تلاش و زحمت، ده ها مقاله و رساله ارزشمند علمى و فقهى است كه دراين بخش به ثمر رسيده است.

به عنوان نمونه به برخى از آنها اشاره مى شود:

ـ احكام الإضاض في أحكام الإجهاض
ـ الاحكام الفقهي للمخدّرات
ـ الإرتداد في الاسلام
ـ عيوب موجب فسخ نكاح
ـ احكام حكومتى
ـ حيل فرار از ربا
ـ علم قاضى از ديدگاه قرآن
ـ عده طلاق در زنان فاقد عادت ماهانه
ـ اجاره به شرط قرض
ـ ماهيت غناء ومستثنيات آن
ـ حرمت اعانت بر اثم
ـ نسبت قاعده لاضرر با ادلّه احكام اوّليه
ـ حجّيت شهرت فتوائيه
ـ بررسى حل اختلاف آغاز ماههاى قمرى
ـ تقيه مداراتى و حدّ آن
ـ علل پيدايش نظريه ولايت فقيه در قرن 13 هجرى
ـ مكان ذبح در منى
ـ اختيارات ولى قهرى
ـ حضانت
ـ بررسى حجيت بناى عقلاء و تفاوت آن با حجّيت سيره متشرّعه
ـ تجزيه و تحليل صحيحه على بن مهزيار در باب خمس و غنائم
ـ بررسى نظريه پلوراليسم فقهى در آينه اختلاف آراى فقهاء
ـ پيرامون قاعدة ضمان اليد
ـ اصالة اللزوم في العقود والإيقاعات
ـ الجمع بين الصلاتين
ـ المثلى والقيمى بين المفهوم والمصداق
ـ بررسى اخبار تحليل خمس
ـ اعلميت در ترازوى نقد
ـ مسئووليت پزشك
ـ الصحيفة الناطقة في جواز الإجارة ومضاربة النقود الرائجة
ـ شرطية المنى في صحة الذبح
ـ ورزش در اسلام
ـ بررسى فقهى عقد مكَره
ـ جبران كاهش ارزش پول
ـ دراسة في فقه الإقالة
ـ نگاه و حدود الهى
ـ بررسى نقش جهت صدورى حديث در استباط احكام
ـ ارتباط انسان با عالم ما وراء طبيعت
ـ مشروعيت پيوند عضو كافر به مسلمان
ـ أخذ الأجرة على الواجبات والمستحبّات
ـ رسالة في نجاسة الخمر
ـ التقصير والإتمام في الأماكن الأربعة
ـ بررسى فقهى زكات پولهاى رايج
ـ بناى عقلا و قلمرو فقهى آن
ـ معامله به قصد اضرار طلبكاران
ـ رابطه قدرت فكرى و بلوغ
ـ مرجّحات باب تزاحم
ـ بررسى حكم فقهى تقليد ابتدايى از ميت
ـ الأصل الأوّلى في تعارض الأصلين أو الخبرين
ـ بررسى قاعده قبح عقاب بلابيان
ـ تأمّلى بر مفطريت غبار غليظ
ـ نجاة الشريعة بقاعدة الإشتراك
ـ الإجارة
ـ مسئووليت توليد و عرضه كالا
ـ كارتهاى اعتبارى
ـ حجّية الوصايا المبهمة
ـ مثلى و قيمى از مفهوم و مصداق
ـ صحت يا بطلان عقد نكاح در صورت عدم قدرت پرداخت مهر تا پايان عمر
ـ ارزش اقتصادى فعاليت زن در منزل شوهر
ـ بررسى فقهى برد و باخت در مسابقات
ـ سهل بن زياد در آيينه رجال
ـ بررسى موارد وجوب ارشاد جاهل
ـ اجماع منقول از منظر شيخ انصارى در رسائل و مكاسب
ـ شرعية الحكم والإنتخاب
ـ إعتصام الكرّ من المضاف
ـ نگاه به چهره و دستان نامحرم از ديدگاه قرآن و اهل بيت
ـ ملاك قاعده أصولى
ـ تغيير جنسيت و آثار فقهى و حقوقى آن
ـ حكم التشبّه بالكفّار
ـ ولايت عدول مؤمنين
ـ تبدّل رأى مجتهد
ـ دلالة آية الطعام على طهارة أهل الكتاب
ـ نقش مثلى بودن اسكناس در تحقق ربا
ـ پاسخ به اشكال قصر نماز در كيفيت نه در كمّيت
ـ رسالة البيان في حكم شرب الدخان
ـ في أنّ ازالة عين النجاسة مطهّر أم لا؟
ـ بررسى فقهى شرط ذكوريت در تقليد
ـ بررسى ادلّه طهارت و نجاست اهل كتاب
ـ حجاب زنان اهل كتاب در جامعه اسلامى
ـ پاسخ به شبهه عدم نياز به تقليد در عصر حاضر
ـ طهارت اهل كتاب در قرآن
ـ نظرية الإمام الخميني في الخطابات القانونية
ـ جريمه ديركرد در قالب وجه الإلتزام
ـ حكم نماز مسافر در سفرهاى زمان حاضر
ـ پژوهش در حكم فاضلاب تصفيه شده
ـ زن و مرجعيت
ـ ربا در اسكناس
ـ شريعت و قضاوت بانوان
ـ اجتهاد شورايى
ـ سهم السادة في عصر الغيبة
ـ ناسازگارى نجاست اهل كتاب با ضرورت تعامل با اديان و مذاهب
ـ الاثر السائر في قرائة جديدة من صلاة المسافر
ـ حكم شبيه سازى
ـ حكم قصر در سفرهاى هوايى
ـ بررسى حجيت اجماع مدركى
ـ تلقيح مصنوعى در انسان
ـ دلالت و عدم دلالت آيه إنّما المشركون نجس بر نجاست كفّار
ـ ماهيت شيربها
ـ الجمع بين الحكم الواقعى والظاهرى
ـ پيوند اعضاء
ـ بررسى موارد انفساخ اجاره
ـ سراية النجاسة بالملاقاة
ـ اشتراط الضمان في العين المستأجرة
ـ الدرر المكنونة في بعض احكام ارث الزوجة
ـ تحليلى بر محدود بودن وصيّت به ثلث
ـ طهارت ذاتى فرزندان كفار
ـ نجاسة اولاد الكفّار
ـ بررسى طهارت و نجاست منتحلّين به اسلام
ـ العرف و دوره في الاحكام الشرعية
ـ تقديم الطواف والسعى على الوقوفين
ـ حدّ السفر الشرعى في العصر الحاضر
ـ صلاة الطواف الفريضة عند الزحام

قابل توجه اين كه غالب موضوعات ذكر شده، مراحل نهايى تحقيق و پژوهش را پشت سرگذارده و قابل عرضه و بهره بردارى است و نيز قابل ذكر است كه برخى از اين موضوعات به صورت مكرّر و توسّط چند محقّق، تحقيق و تدوين شده و بعض ديگر به قلم يك محقّق نگاشته شده است.

در بخش آموزش تلاش شده است كه فضلا نسبت به رموز اصلى اجتهاد و فقاهت و گذراندن مباحث مشكل فقهى و مباحث تأثيرگذار اصولى در علم فقه به همراه مباحث مستحدثه فقه كه مورد احتياج جامعه كنونى است، آشنا شده و همينطور نسبت به فراگيرى مباحث آيات الأحكام و قواعد فقه و تاريخ فقه و فقاهت تدبير جامعى انديشيده شده است.

2) پژوهش و تأليف

اگر چه موفقيت ها و پيشرفت امروز حوزه هاى علميه مرهون زحمات و تلاش هاى سلف صالحى است كه با عدم وسائل و امكانات، تحقيقات و تأليفات ارزنده آنها به عنوان ذخائر علمى گرانبها به دست ما رسيده است، لكن نيازهاى كنونى جامعه و ضرورت هاى موجود تلاش بيشترى را از دانشمندان و فقهاى امروز در عصرى كه به عنوان عصر فناورى اطلاعات شناخته شده است، مى طلبد; پژوهشگران اين عصر با احساس مسؤوليت سنگين ترى مى بايست راه گذشتگان را با بهره گيرى از امكانات و شيوه هاى نوين ادامه داده و به نصرت دين بپردازند.

با چنين احساسى است كه مركز فقهى ائمه اطهار(عليهم‌‌السلام) از راه هاى گوناگون در امر پژوهش به اين مهم پرداخته است.

نشست هاى علمى

يكى از برنامه هاى مورد نظر مركز اين است كه همه ساله نشست هاى علمى تخصصى فقهى را با حضور اساتيد و صاحبنظران حوزه برگزار نمايد. در اين نشست ها ضمن ارائه مقالات علمى در زمينه موضوعات نوين فقهى راهكارهاى علمى استنباط مورد بررسى و كنكاش قرار گيرد.

گروه هاى علمى

از ديگر برنامه هاى پژوهشى ـ تحقيقى مركز فقهى ائمه اطهار(عليهم السلام) ، تشكيل هيئت ها و گروه هاى علمى است.
اين گروه ها متشكّل از فضلا و محققان اين مركز است كه دوره آموزشى را به پايان رسانده باشند و در يكى از اين گروه ها به عنوان گرايش هاى فوق تخصصى به پژوهش و تحقيق ادامه مى دهند:

1 ـ فقه القرآن،
2 ـ فقه عبادات،
3 ـ فقه معاملات،
4 ـ فقه القضا،
5 ـ فقه سياسى،
6 ـ حقوق اجتماعى،
7 ـ حقوق خانواده،
8 ـ فقه تعليم و تربيت،
9 ـ فقه پزشكى،
10 ـ فقه مسائل هنرى،
11 ـ فقه زنان،
12 ـ فقه اطفال،
13 ـ فقه مقارن،
14 ـ شبهه شناسى فقهى.

بعضى از اين گروه ها هم اكنون به صورت فعّال كار خود را آغاز كرده اند.

تأليف و تدوين كتب و مجلات

در اين بخش، كتب مربوط به مرجع راحل، حضرت آية الله العظمى لنكرانى(رحمه الله)، بعد از تصحيح و استخراج مدارك با كيفيت بسيار مناسبى به زيور طبع آراسته مى شود; و نيز كتب تحقيقى كه توسط اساتيد مركز و يا پژوهشگران مورد تأييد هيأت علمى و يا رياست معظم مركز قرار گرفته است، به چاپ مى رسد و در اختيار انديشمندان و فضلا قرار مى گيرد كه به برخى از آنها اشاره مى شود:

1 ـ «اصول فقه شيعه»در ده جلد كه شش جلد آن چاپ و منتشر شده است و بقيّه مجلّدات آن در حال تكميل است. اين كتاب تقرير درس هاى خارج اصول فقه حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى(قدّس سرّه) به زبان فارسى است كه به قلم حجج الاسلام والمسلمين حاج شيخ محمود ملكى اصفهانى و حاج شيخ سعيد ملكى اصفهانى(دامت افاضاتهما) تدوين شده است.

2 ـ «أصول الشيعة لإستنباط أحكام الشريعة»كه يك دوره شش جلدى از تقريرات درس خارج اصول فقه حضرت آيت الله العظمى فاضل لنكرانى(قده) به زبان عربى است كه به قلم يكى از شاگردان معظّم له جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ محمّدحسين يوسفى(دامت افاضاته) تدوين شده است، تأليف اين دوره هم اكنون به پايان رسيده و در آينده نزديك در اختيار علاقمندان قرار خواهد گرفت.

3 ـ «دراسات في الاُصول»اين اثر نيز يك دوره سه جلدى است كه در آن دروس خارج اصول فقه حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى(قدّس سرّه) به زبان عربى، به قلم حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج سيد صمد موسوى(دامت افاضاته) تقرير شده است، هم اكنون دو جلد از اين دوره به طبع رسيده است و اميد است به حول و قوّه الهى بقيّه مباحث را در يك جلد در آينده نزديك در اختيار علاقمندان قرار دهيم.

4 ـ «موسوعة أحكام الأطفال»در هشت جلد، شامل كلّيه مباحث و احكام فقهى مرتبط به كودكان از قبل از زمان انعقاد نطفه تا مرحله بلوغ، به صورت استدلالى و مقارن با فقه مذاهب اهل سنّت است كه سه جلد آن چاپ و منتشر شده و بقيّه مجلّدات در دست اقدام است.

اين كتاب كه اولين كتاب جامعى است كه در اين زمينه نگارش يافته است و با اشراف و تعليقات علمى محقق عاليقدر جناب مستطاب حاج شيخ محمدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» توسط گروهى از محققين مركز ـ حجج الاسلام والمسلمين آقايان حاج شيخ قدرت الله انصارى و حاج شيخ محمّدجواد انصارى و حاج شيخ ابراهيم بهشتى و حاج شيخ عباس على پيوندى و حاج شيخ عبدالحسين جمالى و حاج شيخ على سعيدى و حاج سيد على اكبر طباطبائى «دامت افاضاتهم» تدوين گرديده و به قلم جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ قدرت الله انصارى تنظيم و بازنويسى شده است.

5 ـ «الذخر الفاخر في تعارض الأصل مع الظاهر»; از برنامه هاى اين مركز، بيان موارد تطبيقى در قواعد فقهى است كه هم اكنون جمع ديگرى از محققان به آن اشتغال دارند، يكى از قواعد مهم قاعده تعارض اصل و ظاهر است. هدف از تأليف اين اثر تحقيقى بيان مواردى است كه بين اصل و ظاهر در كشف حكم شرعى تعارض ديده مى شود و همچنين بيان راه كارهايى كه فقهاى عاليقدر ما براى حلّ آن انديشيده اند.

اين كتاب ارزشمند به قلم حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ ابراهيم بهشتى «دامت افاضاته» نگاشته شده است.

6 ـ «فقه كيفرى اسلام»به زبان فارسى و به شيوه استدلالى در سه جلد كه تقرير بحث حدود و تعزيرات مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه است كه به قلم جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ على اكبر ترابى «دامت افاضاته» تدوين شده است.

7 ـ «قاعدة القرعة» ، كه محصول درس ماه رمضان يكى از اساتيد معظم مركز حضرت مستطاب حجة الاسلام والمسلمين جناب مستطاب آقاى حاج شيخ حسين كريمى قمى «دامت افاضاته» مى باشد. اين كتاب بر محور قاعده قرعه كتاب القواعد الفقهيه حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى(رحمه الله) تحقيق و تأليف شده است.

8 ـ «المبسوط في فقه المسائل المعاصرة» ، هدف از تأليف اين كتاب كه به صورت دوره به طبع خواهد رسيد، كنكاش و تحقيق علمى و فنّى درباره مسائل مستحدثه اى است كه جامعه امروزى ما با آن درگير است، جلد اوّل و دوّم آن درباره مسائل مستحدثه پزشكى است كه به طبع رسيده و در اختيار علاقمندان قرار گرفته است و جلد سوّم و چهارم آن درباره مسائل مستحدثه حجّ است كه تأليف آن به پايان رسيده و جهت انجام طبع در دست اقدام است. اين مباحث ابتدا در كلاسهاى مركز توسط استاد گرانقدر جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ محمّد قائنى «دامت افاضاته» تدريس و سپس به قلم معظم له تدوين شده است.

9 ـ «سبك شناسى دانش رجال الحديث»، كه تأليف يكى ازاساتيد محترم مركز فقهى ائمه اطهار (عليهم السلام) در مشهد مقدّس جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى محمّدحسن ربّانى «دامت افاضاته» است. در اين كتاب، روش هاى رجالى بزرگان و فقهاء، خصوصاً مرحوم محقق بروجردى و محقق خويى و مرحوم آية الله فاضل لنكرانى «رضوان الله تعالى عليهم» مورد كنكاش قرار گرفته است.

10 ـ «زكات پول هاى رائج و اشياء نوپيدا»، اين كتاب محصول مباحثى است كه در يكى از كلاسهاى مركز توسّط جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ محمّد قائنى «دامت افاضاته» تدريس شده است. در اين تأليف، مسأله بسيار مهم انحصار و عدم انحصار زكات در اشياء نه گانه مورد بحث واقع شده است.

11 ـ «هداية الطالب إلى مصادر كتاب المكاسب»، اين كتاب تحقيقى درباره مصادر كتاب گران سنگ مكاسب مرحوم شيخ انصارى «قدّس سرّه» است كه به قلم يكى از محقّقين،
جناب مستطاب الشيخ عبدالسلام كاظم الجعفرى به تحرير درآمده است.

12 ـ «الطريق المسلوك في حكم اللباس المشكوك»، اين كتاب تقريرى ارزشمند از آية الله صابرى همدانى «مدّظلّه» از درس مرحوم آية الله العظمى بروجردى «قدّس سرّه» است كه در مركز پس از تحقيق و تصحيح مجدّد به زيور طبع آراسته شده است.

13 ـ «الطواف بالكعبة المشرّفة من الطابق الأوّل»، اين كتاب اوّلين تحقيق فقهى در مورد حكم طواف خانه خدا از طبقه اوّل است كه در حدود 27 سانتى متر از كعبه معظمه بالاتر است، اين كتاب به قلم استاد معظّم آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» به رشته تحرير درآمده است.

14 ـ «اعتبار ابزار جديد در رؤيت هلال»، اين كتاب نيز اوّلين تحقيق فقهى است كه به قلم تواناى استاد معظّم جناب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» به طبع رسيده است و در آن كفايت رؤيت هلال با دوربين و تلسكوپ به اثبات رسيده است.

15 ـ «اعتبار الأجهزة الحديثة في رؤية الهلال»، اين كتاب، همان كتاب قبل است كه جهت علاقمندان عرب زبان، به عربى ترجمه شده است.

16 ـ «قاعده لا حرج»، اين كتاب محصول درس يك ماه رمضان استاد معظّم جناب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» مى باشد كه به قلم تواناى جناب حجة الاسلام آقاى سيد جواد حسينى خواه «دامت افاضاته» تدوين شده است. در اين كتاب بسيارى از ابعاد اين قاعده كه در كتب پيشين به آنها پرداخته نشده است، مورد بحث قرار گرفته و در آخر، در ضمن تنبيهات دهگانه، مسائل بسيار مهمى حول اين قاعده مورد تعرض قرار گرفته است.

17 ـ «قاعده ضمان يد»، اين كتاب نيز محصول درس يك ماه رمضان استاد معظّم جناب مستطاب حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» است كه به قلم جناب حجة الاسلام آقاى سيد جواد حسينى خواه «دامت افاضاته» تدوين شده است.

18 ـ «قاعده فراغ و تجاوز»، اين كتاب نيز محصول درس يك ماه رمضان استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» است كه به قلم تواناى جناب حجة الاسلام آقاى سيد جواد حسينى خواه «دامت افاضاته» تدوين شده است.

19 ـ «قاعده الزام»، اين كتاب نيز محصول درس يك ماه رمضان استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» است كه به قلم تواناى جناب حجة الاسلام آقاى سيد جواد حسينى خواه «دامت افاضاته» به رشته تحرير درآمده است.

20 ـ «رسائل في الفقه والأصول»كه مجموع يازده رساله فقهى و اصولى است كه توسط استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» از سال 1408 هجرى قمرى تاكنون تحرير يافته، تدوين شده و براى بار دوّم به طبع رسيده است.

21 ـ «پژوهش هايى در فقه و اصول»، اين كتاب همان كتاب قبلى است كه به زبان فارسى براى علاقمندان براى انتشار آماده مى شود.

22 ـ «دفاعاً عن القرآن الكريم»تأليف استاد معظم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى. اين كتاب ترجمه اى از رساله دفاع از حريم قرآن است كه مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) در سوريه آن را به عربى ترجمه كرده و به طبع رسانده است.

23 ـ «پژوهشى در حديث دوات و قلم»تحقيقى در دفاع از حريم رسالت و ولايت است و در مركز به طبع رسيده است.

اين اثر به قلم محقّق گرانقدر جناب مستطاب آقاى غلامحسين زينلى «دامت افاضاته» تدوين شده است.

24 ـ «بررسى نظريه عدالت صحابه»تحقيقى كلامى، تاريخى و روايى پيرامون نظريه مذكور است كه به قلم محقّق توانا و گرانقدر جناب مستطاب آقاى غلامحسين زينلى «دامت افاضاته» تدوين شده است.

25 ـ «آيات الأحكام»كه به صورت يك مجموعه 10 جلدى طراحى شده است. استاد معظم آقاى حاج شيخ محمدجواد فاضل لنكرانى «دام عزه» يكى از دروس خود را بر محور آيات الاحكام قرار داده اند كه تاكنون آيات مربوط به خمس به پايان رسيده و به زودى انتشار خواهد يافت.

26 ـ «أحكام النساء»، اين كتاب نيز به صورت يك مجموعه ده جلدى در نظر گرفته شده است.

در اين اثر احكام فقهى و مسائل حقوقى مربوط به بانوان از نظر قرآن و سنّت از ديدگاه فقه شيعه و ديگر فرق اسلامى مورد بحث و بررسى قرار مى گيرد.

27 ـ «پژوهشى كامل و مبسوط در اصول فقه شيعه» اين مجموعه حاصل درسهاى خارج اصول فقه استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّد جواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» است كه در طول 10 سال از سال 1376 تاكنون در حوزه علميه قم ارائه شده است و پس از پياده كردن از نوار و ويرايش در اختيار گروهى از محققين ورزيده قرار گرفته تا پس از بررسى مجدّد با توجه به آخرين نظريات اصولى مطرح شده در بين انديشمندان شيعه، تحت اشراف كامل معظم له اين مباحث تكميل و به صورت بديعى در اختيار علاقمندان قرار گيرد.

28 ـ «موسوعه فقه سياسى اسلام»كه طراحى آن تحت اشراف صاحب نظران انجام گرفته و گروه هاى پژوهشى اين طرح در حال شكل گرفتن هستند، پيش بينى مركز اين است كه اين موسوعه در هفت جلد ارائه گردد.

29 ـ «مجله فقه و اجتهاد»اين مجلّه به صورت فصلنامه در نظر گرفته شده است و در صورت امكان، تبديل به ماهنامه خواهد شد و كارهاى مقدماتى آن به همّت پژوهشگران مركز انجام گرفته و اميد است هرچه زودتر در اختيار علاقمندان قرار  گيرد.

3) تصحيح و تحقيق متون

در اين بخش، متون مورد نظر، پس از گذراندن سه مرحله: تخريج مصادر، مقابله و تصحيح و ويرايش توسط محقّقان مجرّب و كارآزموده به چاپ سپرده مى شود.

آثارى كه تاكنون پس از طى مراحل ياد شده به زيور چاپ آراسته و به فقه پژوهان عرضه گرديده، به قرار ذيل است:

ـ «مدخل التفسير»، به زبان عربى تأليف مرحوم حضرت آيت الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه . اين كتاب پس از طبع هاى مكرّر توسّط مركز مجدّداً تحقيق و به طبع رسيده است.

ـ «نهاية التقرير في مباحث الصلاة»در سه جلد، اين كتاب مشتمل بر تقريرات يازده سال دروس خارج فقه مرحوم حضرت آية الله العظمى بروجردى (رحمه الله) است كه به قلم تواناى حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه نگاشته شده است. طبع جديد آن نيز با تحقيقات بيشتر توسّط مركز در دست اقدام است.

ـ «تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة»، اين اثر علمى و ارزشمند، يك دوره فقه اجتهادى و شرح استدلالى كتاب تحرير الوسيله حضرت امام خمينى (رحمه الله) به قلم حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه است. در اين موسوسعه عظيم، آخرين مبانى فقهى و اصولى بزرگان و اكابر حوزه قم خصوصاً امام خمينى و بزرگان و اعاظم نجف خصوصاً مرحوم آية الله العظمى آقاى خوئى مورد تحقيق و بحث قرار گرفته است. تاكنون از اين مجموعه فقهى كتاب هاى زير توسط اين بخش، تحقيق و چاپ گرديده است:
* 1) الإجتهاد و التقليد، 1 جلد
* 5ـ2) الطهارة، 4 جلد، تحقيق مجدّد اين مجلّدات در دست اقدام است.
* 7ـ6) الصلاة، 2 جلد، قبلا در يك جلد چاپ شده و تحقيق مجدّد آن كه در نتيجه به دو جلد تبديل مى شود، در دست اقدام است.
* 8) الصوم، 1 جلد.
* 9) الزكاة، 1 جلد،در دست تحقيق.
* 20) الخمس والأنفال، 1 جلد.
* 25ـ11) الحج، 5 جلد،در دست تحقيق مجدّد.
* 16) الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر والشفعة والصلح ، 1 جلد، در دست اقدام.
* 17) المكاسب المحرّمة، 1 جلد.
* 18) الإجارة، 1 جلد.
* 19) المضاربة والشركة والمزارعة والمساقاة والدين والرهن والحجر والضمان والحوالة والكفالة والوكالة والإقرار والهبة،1 جلد.
* 20) الوقف و الصدقة و الوصية و الأيمان و النذور والعهد، الكفارات و الصيد و الذباحة،1 جلد.
* 21) الغصب، وإحياء الموات والمشتركات، واللقطة، جلد.
* 22) النكاح، 1 جلد.
* 23) الطلاق والمواريث، 1 جلد.
* 24) القضاء والشهادات، 1 جلد.
* 26) القصاص، 1 جلد.
* 25) الحدود،1 جلد.
* 27) الديات،1 جلد، كه تحقيق مجدّد آن در دست اقدام است.

ـ «آية التطهير رؤية مبتكرة»، اثر مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه و مرحوم آية الله شهاب الدّين اشراقى (رحمه الله) كه پيرامون آيه تطهير و تحقيق در مفاد آن نگارش يافته است.

ـ «العروة الوثقى»، تأليف آية الله العظمى سيّد محمّدكاظم طباطبايى يزدى (رحمه الله) ، با حواشى حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه در 2 جلد.

ـ «حواشى تحرير الوسيله»، تأليف حضرت آيت الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه كه در دست اقدام است.

ـ«القواعد الفقهيه» ، تأليف مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه كه در يك جلد شامل بيست قاعده با مقدمه فرزند معظم ايشان براى مرتبه دوم به طبع رسيده است.

ـ «آئين كشوردارى»، تقريرى از درسهاى مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه درباره عهدنامه حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) به مالك اشتر است كه به قلم محقق ارجمند حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ حسين كريمى دامت افاضاته ، تحرير و نگارش يافته است.

ـ «الدولة الإسلامية»، ترجمه آئين كشوردارى در شرح عهدنامه حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام) به مالك اشتر است.

ـ «پاسداران وحى»، مشتمل بر مباحثى درباره مقام امامت، علم امام و آگاهى حضرت امام حسين (عليه السلام) نسبت به واقعه كربلا است. اين كتاب تأليف مرحوم آيت الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه و مرحوم آيت الله شهاب الدّين اشراقى (رحمه الله) است، بازنويسى و ويرايش و تحقيق جديد اين اثر در دست اقدام است.

ـ «حماة الوحى»، ترجمه عربى پاسداران وحى است.

ـ «ثلاث رسائل»، مشتمل بر سه بحث فقهى (قاعده لاحرج ـ  اثبات طلوع فجر در ليالى مقمره ـ عدّه زنان بدون رحم)، تأليف حضرت آيت الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه .

ـ «توضيح المسائل»، رساله عمليّه حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) است كه به فارسى تدوين و به زبان هاى انگليسى، روسى، تركى و... ترجمه شده است.
اين كتاب به زبان فارسى بيش از يكصد و پنجاه بار به طبع رسيده كه هر نوبت آن حدود ده هزار نسخه بوده است.

ـ «جامع المسائل»، مجموعه استفتاءات از مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) است كه دو جلد آن به طبع رسيده و بقيه مجلّدات آن در دست اقدام است.
قابل ذكر است كه بعض مجلّدات اين كتاب نيز به زبان هاى عربى و اردو به طبع رسيده است.

ـ «احكام جوانان»، مجموعه مختصرى از احكام موردنياز جوانان طبق فتواى حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) است كه همراه با مقدّمه اى در مورد مسائل اعتقادى به قلم جناب حجة الاسلام والمسلمين آقاى على عطائى «دامت افاضاته» تدوين شده است.

اين كتاب در زمان حيات آن مرجع وارسته «رضوان الله تعالى عليه» به زبان فارسى، سى و پنج بار در تيراژهاى بالا كه گاه به پنجاه هزار نسخه مى رسيد به چاپ رسيده است.
و نيز به جهت استقبال شديد علاقمندان به زبان هاى مختلف از جمله انگليسى، اردو، سندى ترجمه و به طبع رسيده است.
ـ «احكام پزشكان و بيماران»، تأليف حجة الاسلام والمسلمين آقاى غلامحسين خدادادى «دامت افاضاته» مجموعه نفيسى است كه احكام مورد نياز پزشكان و بيماران طبق نظر حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) در آن جمع آورى شده و به طبع رسيده است.
ـ «الأحكام الطبّيّة»، كتاب قبلى است كه توسط مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) در سوريه به عربى ترجمه شده و به طبع رسيده است.
ـ «اعتكاف و احكام آن»، تأليف حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ على عطائى «دامت افاضاته» مجموعه مسائلى مربوط به اعتكاف مطابق با فتواى حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) مى باشد.
ـ «پنج پيام»، اين كتاب مجموعه اى از پنج پيام مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) است كه به مناسبت شهادت حضرت صدّيقه طاهره، فاطمه زهراء (عليها السلام) صادر شده است. اين پيام ها، همان پيام هايى است كه معظّم له در وصيّت نامه خود به آن ها مى باليد و افتخار مى كرد. پيام هاى مذكور توسّط يكى از محقّقين محترم مركز مأخذيابى شده و با تحقيق مناسبى به طبع رسيده است.
ـ «خمس نداءات»، همان مجموعه قبل است كه به زبان عربى ترجمه شده است.

4) كتابخانه تخصّصى فقهى أئمه أطهار(عليهم السلام)

به موازات توسعه و تخصّصى شدن علوم، مطالعات و تحقيقات، ايجاد كتابخانه هاى تخصّصى، ضرورتى انكارناپذير است. بدين منظور كتابخانه تخصّصى فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) در جهت ايجاد فضاى مناسب براى دانش پژوهان و محقّقان مركز و نيز ارائه خدمات به ساير پژوهشگران و فقه پژوهان تأسيس گرديده و در حال حاضر يكى از غنى ترين و پرمراجعه ترين كتابخانه هاى تخصّصى است.

اين كتابخانه به صورت قفسه باز و قفسه بسته اداره مى شود و هم اكنون حدود 30000 جلد كتاب دارد و پيوسته در حال گسترش و توسعه بوده و در موضوعات زير رده بندى شده است:

فقه شيعه
فقه شافعى
فقه حنبلى
فقه مالكى
فقه مذاهب متفرقه (زيدى، ظاهرى، اباضى و...)
قواعد فقه
تاريخ فقه
اصول فقه شيعه
اصول فقه اهل سنت
فقه مقارن و موسوعات فقهى
آيات الأحكام
حديث شيعه
حديث اهل سنّت
حقوق
رجال و درايه
مجلات تخصصى فقهى
و...

يادآور مى شود، كتابخانه علاوه بر تجهيز به سيستم كنگره، امكان جستجو و ملاحظه فهرست كتابهاى كتابخانه به اضافه فهرست محتواى كتب را در پايگاه اطّلاع رسانى مركز فراهم كرده است.

و از طرح هاى مركز اين است كه آن را به صورت نرم افزاري در چند CD منتشر نموده و در اختيار علاقمندان قرار دهد.

در اين كتابخانه، امكان استفاده از نرم افزارهاى مختلف و متنوّع جهت تسهيل در انجام كارهاى پژوهشى فراهم شده است.

كار منبع يابى يكى ديگر از خدماتى است كه در اين بخش ارائه مى شود.

پژوهش درباره موضوعات نوين و جديد به جهت عدم امكان و يا صعوبت امكان دسترسى به منابع براى پژوهشگران مشكلاتى را همراه دارد; اين مركز جهت تسهيل امر تحقيق پژوهشگران براى به دست آوردن حكم اين موضوعات پس از شناخت موضوع توسط برخى از محققين محترم با جستجو در كتب اصلى و فرعى و يا مقالات منبع يابى كرده و آن ها را در اختيار متقاضيان قرار مى دهد.
فهرست موضوعاتى كه تاكنون منبع يابى شده اند به شرح ذيل تقديم مى گردد:
ـ ولايت فقيه
ـ غنا و موسيقى
ـ حقوق معنوى
ـ راديو، تلويزيون، سينما و تئاتر و غيره
ـ قانون گذارى
ـ آلات لهو و قمار
ـ ورزش
ـ حقوق كار و كارگر
ـ تكامل اجتماعى
ـ محيط زيست
ـ حقوق انسان
ـ انتخابات
ـ ولايت قاضى
ـ ترور و ارهاب
ـ تحزّب
ـ اسير، اسارت
ـ عمليات شهادت طلبانه
ـ مقاصد الشريعة
ـ دفاع مشروع
ـ فمنيسم (تساوى يا تفاوت با مرد)
ـ ولايت، مرجعيت، امامت و قضاوت زن
ـ پوشش و آرايش
ـ اشتغال زن در خارج از خانه
ـ نقش زن در سياست
ـ شهادت زن
ـ طلاق قضايى
ـ نفقه زن
ـ مهر و صداق
ـ قوّاميت مرد بر زن
ـ تحديد نسل
ـ تلقيح مصنوعى
ـ كالبدشكافى
ـ سقط جنين
ـ تغيير جنسيت
ـ قتل از روى ترحّم
ـ پيوند اعضاء
ـ مسئوليت پزشكى
ـ شبيه سازى
ـ بازار بورس
ـ تورم
ـ بيمه
ـ اوراق بهادار
ـ پول و احكام آن
ـ بانكدارى اسلامى
ـ ماليات


5) بخش سايت و رايانه

با توجّه به لزوم بهره گيرى از فنّاورى روز در زمينه علوم اسلامى و استفاده از قابليّت رايانه در پيشبرد و تسريع پژوهش هاى تخصّصى (به ويژه فقهى و اصولى)، از بدو تأسيس مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) بخش رايانه تأسيس و تجهيز گرديد.

در اين بخش، مراحل ثبت، نگهدارى و نشر كلّيه آثار مؤسّس عاليقدر انجام مى گيرد. لازم به ذكر است كه آثار صوتى و تصويرى معظّم له نيز با استفاده از فنّاورى روز به صورت ديجيتالى در آمده و ضمن تهيّه بايگانى، در اختيار انديشمندان، فضلا و علاقمندان قرار گرفته است.

مركز جهانى اطلاع رسانى مرجع عاليقدر جهان تشيّع حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه نيز در اين راستا فعاليت مى كند و هم اكنون حجم بسيار بالايى از اطلاعات(شامل كتاب هاى ايشان، دروس، استفتائات و...) از اين طريق در اختيار فضلا، علاقمندان و مقلّدين معظّم له در سراسر دنيا قرار داده مى شود.

لازم به ذكر است بخش نرم افزار مركز در تلاش است تا در جهت خدمت به فقه اهل بيت (عليهم السلام) نرم افزارهايى تهيّه و ارائه نمايد كه به زودى شاهد نتايج آن خواهيم بود.

با توجّه به اينكه از برنامه هاى اساسى مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) دائر كردن كلاس هاى آموزشى تخصّصى فقهى و دوره هاى تربيت مجتهد مى باشد، مركز رايانه بخشى از فعاليت خود را صرف آماده سازى جزوات، پايان نامه ها، مقالات و
تحقيقات اساتيد و دانش پژوهان اين مركز مى نمايد.

در بخش رايانه، قسمت هاى مختلف ذيل فعّاليت دارند:

الف. بخش اينترنت

  توليد اطّلاعات در عرصه اينترنت و پايگاه هاى اطّلاع رسانى، امر پيچيده و پرمشقّتى است. بخش هاى مختلف مركز رايانه و نيز بخش هاى مختلفى از مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) بخش اينترنت را در اين امر يارى مى كنند. در حال حاضر سه پايگاه در اين بخش اداره مى شود:

الف: مركز جهانى اطلاع رسانى مرجع عاليقدر جهان تشيّع حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه

اين پايگاه در حال حاضر به شش زبان فارسى، عربى، انگليسى، روسى، آذرى و اردو فعّال است، اگرچه در زمان حيات آن مرجع عاليقدر آمادگى پاسخگويى به بيش از 27 زبان را داشت.

در اين پايگاه كتاب هاى معظّم له به صورت متن كامل با امكان جستجو قرار داده شده است. اين كتابخانه ديجيتالى
با توجّه به چاپ كتب جديد از معظّم له به طور مداوم
به روز مى شود.

علاوه بر كتب معظّم له، بخش پرمخاطب ديگرى به نام بخش استفتائات تحت اشراف مستقيم فرزند معظم آن مرجع راحل به طور جدّى در اين پايگاه فعّال است.

به طور مثال در سال 1385 بيش از 28000 نامه از سراسر دنيا به 15 زبان به سايت ارسال شده است كه به طور متوسّط هر نامه
حاوى 3 سؤال مى باشد. اين بخش، علاوه بر مسائل فقهى، مسائل اعتقادى، اجتماعى و شبهات طرح شده در نامه را نيز پاسخ مى دهد و نيز پيام ها، بيانيّه ها و رهنمودهاى حكيمانه معظّم له در حوادث گوناگون، از اين پايگاه منتشر مى شود.

ديگر بخش فعّال اين پايگاه، بخش خبر است.

اخبار دفتر و نيز انعكاس آن در رسانه ها از بخش هاى ثابت اين گزينه مى باشد.

  آدرس هاى پايگاه معظّم له بدين شرح است:


  ب: پايگاه اطلاع رسانى آيت الله حاج شيخ محمّد جواد فاضل لنكرانى(دامت افاضاته)

بيش از ده سال است كه معظّم له به تدريس خارج فقه و اصول مشغول مى باشند و اين پايگاه كه بيشتر جنبه آموزشى دارد با اصرار شاگردان و برخى از اساتيد حوزه با وجود عدم تمايل ايشان تأسيس گرديد.

در اين پايگاه، دروس معظّم له به صورت صوتى عرضه شده و متن آن نيز به زودى بر روى پايگاه قرار مى گيرد. علاوه بر دروس، برخى از تأليفات چاپ شده ايشان نيز در بخش مربوط به تأليفات قرار گرفته است.

معظّم له، با توجه به اينكه در مسائل علمى صاحبنظر بوده و مسؤوليت خطير بيت والد مكرّمشان را نيز بر عهده دارند، برخى از گفتگوهايى كه در رسانه ها با ايشان صورت مى گيرد نيز در اين پايگاه قرار گرفته است.

آدرس هاى پايگاه معظّم له به اين شرح است:


  ج: پايگاه اطلاع رسانى مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام)

در اين پايگاه، كتاب هاى منتشر شده توسّط مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) به صورت متن كامل و با امكان جستجو قرار گرفته است. علاوه بر كتاب هاى منتشر شده مركز، مقالات برگزيده و پايان نامه هاى دانشجويان برتر دوره هاى تخصّصى مركز نيز در پايگاه قرار داده شده است.

  آدرس هاى پايگاه هاى مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) به اين شرح است:


ب. بخش حروفچينى

  در اين بخش، تأليفات مرجع عاليقدر جهان تشيّع حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه ، حروفچينى شده و
آماده نشر مى گردد. علاوه بر تأليفات معظّم له، پژوهش هاى مركز و پايان نامه هاى دانش پژوهان مركز نيز در اين بخش حروفچينى مى شود.

ورود اطلاعات بخش كتابخانه و پايگاه داده آن نيز جزء وظايف اين بخش مى باشد. همچنين پروژه عظيم بانك اطلاعات كتب فقهى توسط بخش حروفچينى در حال آماده سازى است.

ج. طراحى و گرافيك

در اين بخش طراحى صفحات پايگاه هاى مركز صورت مى گيرد. توجه به آداب و رسوم مخاطبين پايگاه ها و زبان هاى مختلف آن، تزيين و صفحه آرايى كتب و انتشارات مركز، آماده سازى طرح جلد كتب، نظارت بر طرح و گرافيك غرفه هاى نمايشگاهى مركز و تهيّه بروشورها و پلاكاردهاى مناسب در موارد مختلف، از برنامه هاى كارى اين قسمت است.

د. برنامه نويسى و پياده سازى سايت هاى اينترنتى

در اين بخش، نيازهاى برنامه نويسى مربوط به مركز فقهى ائمّه اطهار(عليهم السلام) و قسمت هاى ديگر بخش رايانه صورت مى گيرد.

يكى از وظايف مهم اين بخش، آماده سازى برنامه هاى اينترنتى مورد نياز بخش اينترنت است. جستجو در پايگاه، دريافت نامه ها از پايگاه (فرم دريافت نامه) با ويژگى ثبت نامه و ثبت آدرس پستى ارسال كننده در بانك مخصوص، نمايش استفتائات به صورت درختى، نمايش و جستجوى بخش كتابخانه و... از جمله پروژه هاى تكميل شده اين بخش مى باشد.

نمونه بارز نرم افزارهاى تهيّه شده مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) نرم افزار كتابخانه تخصّصى فقهى اين مركز است.

6) مركز صوتى و تصويرى (نوار كاست، فيلم،CD و DVD)

با توجّه به اينكه مرجع عاليقدر مرحوم آية الله العظمى حاج شيخ محمّد فاضل لنكرانى قدّس سرّه بيش از نيم قرن در علوم قرآن، نهج البلاغه، فقه و اصول تدريس داشته اند، گنجينه عظيمى از دروس ايشان به يادگار مانده است.

از اينرو جهت ساماندهى و سهولت دسترسى براى علاقمندان، اين مركز دروس معظّم له را ـ كه عمده آنها بحث هاى فقه و اصول است ـ به صورت نوار كاست و لوح فشرده آماده نموده و در مركز در بخشى كه به اين امر اختصاص داده شده در اختيار علاقمندان قرار مى دهد.

دروس خارج فقه و اصول كه در اين بانك موجود است از اين قرارند: دروس خارج كفايه 1 و 2، اجاره، حدود، حج، خمس، زكات، شهادات، قصاص، قضا، مضاربه، مكاسب و غصب; كه در قالب CD و DVD و نوار كاست براى استفاده طلاب و دانشجويان آماده شده است.

لازم به ذكر است مباحثى كه توسط فرزند بزرگوارشان استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى مدّ ظلّه العالى در زمينه خارج فقه و اصول تدريس مى شود، نيز در اين بانك موجود است. دروس خارج ايشان نيز شامل: دروس خارج كفايه 1 و 2، خارج اصول، اجتهاد و تقليد، مكاسب محرّمه، بيع فضولى مى باشد. قابل ذكر است كه هر سال
در ماه مبارك رمضان، معظّم له يكى از قواعد فقهيّه را تدريس مى نمايند و تاكنون از اين سلسله، قاعده فراغ و تجاوز، قاعده لاحرج، قاعده ضمان يد (على اليد) و قاعده الزام، تدريس شده و نوار آن در اين مركز موجود مى باشد.

7) انتشارات

عمده فعاليّت هاى انتشارات اين مركز در چند مورد خلاصه مى شود:

الف:چاپ و نشر آثار مرجع عاليقدر جهان تشيّع مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى قدّس سرّه در موضوعات قرآنى، اعتقادى، اصولى و فقهى.

ب:چاپ و نشر تحقيقات و پژوهشهايى كه در مركز انجام گرفته است. از قبيل موسوعه احكام الأطفال و المبسوط في فقه المسائل المعاصرة و...

ج:اهداء سالانه ده ها هزار جلد كتاب به كتابخانه هاى متقاضى در داخل و خارج كشور با هدف معرّفى و نشر آثار تشيّع در بلاد اسلامى.

د:شركت در نمايشگاه هاى بين المللى كتاب در داخل و خارج كشور.

تاكنون اين مركز با هماهنگى بخش امور بين الملل دفتر مرحوم حضرت آية الله العظمى فاضل لنكرانى «قدس سرّه» علاوه بر شركت مستمرّ و سالانه در نمايشگاه بين المللى كتاب تهران، 21 بار در نمايشگاه هاى بين المللى كتاب در كشورهاى سوريه، عمان، كويت، بحرين، شارجه، ابوظبى، عربستان سعودى، قطر، لبنان، يمن و تونس شركت فعّال داشته است.

شركت در اين نمايشگاه ها فوائد فراوانى در پى دارد از جمله:
ـ سربلندى، سرور و تقويت روحيه شيعيان خارج از كشور، بلكه جان گرفتن آنها.
ـ اشاعه فقه شيعه و نشر آثار آنان به صورت مستدلّ و قوى ـ به خصوص به قلم تواناى مرجعى كه دنياى اسلام با نام او آشناست ـ در بين ساير فرق به خصوص در محيط هايى كه به طور معمول بيش از 95 درصد ميدان عمل با ناشران اهل سنّت است.

و فراهم كردن فرصت مناسب براى پژوهش ديگر برادران محقّق، منصف و مسلمان درباره فقه شيعه، به گونه اى كه برخى از آنان اظهار داشته اند كه آنچه از نظرات شيعه به ما منتقل شده است، متفاوت با آنهايى است كه در اين كتابها مى خوانيم.

پذيرش اين كتابها در بين اهل سنّت، در حدّى كه آنها را به عنوان منبع و مرجع در دانشگاه هاى شريعت كشورهاى عربى مطرح مى كنند.

بشارت

آنچه از نظرتان گذشت پاره اى از فعاليّتهاى مركز فقهى ائمّه اطهار(عليهم السلام) در ساختمان فعلى آن بود و بديهى است كه محدوديت هاى مكانى موجب تضييقاتى در فعاليت هاى مركز خواهد بود و به عبارت روشن تر بايد گفت كه مسئولين محترم مركز با توجه به محدوديت هاى موجود، نتوانسته اند پاسخگوى همه نظرات بلند آن مرجع بزرگ مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى (رحمه الله) باشند.

از اين رو معظّم له با دورنگرى و بلندهمّتى خود دستور تأسيس ساختمان جديدى را با زمينى حدود پنج هزار متر مربع و بنايى در چند طبقه حدود 27000 متر مربع صادر فرمود.

اين ساختمان باعظمت، داراى مسجد، نمازخانه بزرگ و سالنى با گنجايش يك هزار و دويست نفر براى تشكيل جلسات و با تجهيزات لازم و كتابخانه اى در حدود پنج هزار متر مربع و سايت و سالن هاى متعدّد بزرگ براى تدريس و پژوهش و انتشارات و ديگر قسمت هاى ادارى لازم است.

هم اكنون قسمت هاى عمده اين ساختمان انجام شده و اميدواريم با آن نيّت خالصى كه آن مرجع راحل، سنگ بناى آن را گذارده است با همّت خيّرين و دوستداران علم و تقوى و حوزه مقدّسه منتسب به حضرت ولىّ عصر «عجّل الله تعالى فرجه الشريف»، اين ساختمان عظيم به زودى به مرحله بهره بردارى برسد و ما بتوانيم در ميدانى وسيع تر و با امكاناتى

بهتر، خدماتى فزونتر داشته باشيم و از خداوند متعال مى خواهيم كه اين تلاش و خدمت را ذخيره مؤسّس محترم و ديگر خدمتگزاران، براى روزى قرار دهد كه، لاَ يَنفَعُ مَالٌ وَ لاَ بَنُونَ * إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْب سَلِيم به يقين چنين خواهد بود، چرا كه خود وعده داده است: «فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلا كُفْرانَ لِسَعْيِهِ وَ إِنَّا لَهُ كاتِبُون‏»(انبیاء: 94)

مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) مشهد مقدّس

بارگاه ملكوتى ثامن الحجج على ابن موسى الرضا (عليه السلام) در مشهد مقدس جاذبه اى فوق العاده دارد كه توجّه مشتاقان ولايت را از هر سو به خود جلب مى كند و از دير باز گروهى از طالبان علم، آن ديار را مناسب ترين مكان براى كسب علم دانسته و با توسّل به ذيل عنايت آن حضرت، در آن حوزه كهن، استضائه كرده و به مراتب بالائى از تفقّه در دين رسيده اند و اين حوزه، همواره مورد توجّه بزرگان ما بوده است. از بزرگانى كه توجّه ويژه اى نسبت به حوزه علميه خراسان داشت، مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى«طاب ثراه» بود كه مى فرمودند: حوزه علميه مشهد مقدس بايد مناسب با شأن امام هشتم (عليه السلام) باشد. از
اين رو طى ديدارى كه علماء مشهد مقدّس در سال 1377 با ايشان داشتند، از معظّم له تقاضا مى كنند تا جهت تقويت اين حوزه گامى برداشته و مركز فقهى را در اين شهر تأسيس فرمايند. با دستور معظّم له در همان سال اين مركز با مديريت توانمند استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت بركاته» تأسيس و شروع به فعّاليت مى نمايد.

عمده اهداف و فعاليت هاى مراكز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) در
شهرها و كشورهاى مختلف يكسان است; ولى گاه به تناسب محل تأسيس مركز، تغييراتى در نحوه فعاليت ها ملاحظه مى شود. به عنوان نمونه تمركز فعاليت هاى مركز قم در مقطع درس خارج و پس از گذرندان سطوح عالى حوزه است، ولى در مركز مشهد و يا افغانستان و سوريه تمركز بحث ها در سطوح عالى حوزه است و...

فعاليت هاى مركز فقهى مشهد مقدّس

الف) آموزش:

در اين بخش، بيش از يكصد دانش پژوه در مقاطع سطح 2 و 3 حوزه، با 15 كلاس، تحت اشراف 30 نفر از اساتيد مجرّب به تحصيل اشتغال دارند، شيوه خاص و بسيار قوى آموزشى سبب شده است كه تربيت شدگان اين مركز از قوت خاصى در مسائل علمى برخوردار باشند.

ب) كتابخانه:

تشكيل كتابخانه تخصّصى اين مركز با بيش از 7000 جلد كتاب به صورت قفسه باز، با امكان دسترسى تمام وقت براى عموم طلاب حوزه علميه خراسان.

ج) واحد سمعى ـ بصرى و رايانه:

ايجاد پايگاه نرم افزارى و سخت افزارى رايانه اى جهت استفاده عموم طلاب حوزه علميه خراسان با در اختيار گذاردن و بيش از بيست هزار CD نوار كاست به صورت امانى از دروس مرجع عاليقدر مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى «قدّس سرّه» و فرزند برومندشان استاد معظّم آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل «دامت افاضاته»

د) بخش فرهنگى:

با توجه به نياز جدّى جامعه به فعاليّت هاى فرهنگى و عنايت ويژه آن مرجع راحل و سفارش اكيد رياست مركز فقهى استاد معظّم جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» اين بخش در سه استان خراسان فعاليّت چشمگيرى از قبيل مسابقات كتابخوانى در دو مرحله جهت طلاب، مسابقات فصلى براى عموم، توزيع هزاران جلد كتاب اهدائى و اعزام مبلّغ داشته است.

وضعيت كنونى مركز:

  در حال حاضر اين مركز طبق وصيّت آن مرجع راحل «رضوان الله تعالى عليه» به رياست استاد معظّم حضرت آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دام عزّه» دائر و به فعاليّت خود در تمام بخشها ادامه مى دهد.

فهرست كتاب هاى منتشره مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) ـ مشهد مقدّس

درنگى بر دو ديدگاهآيت الله رضازاده

قواعد فقهيه آيت الله سيّدمحمّد موسوى شاهرودى

استصحاب حجة الاسلام پيرنيا

فهرست برخى از مقالات دانش پژوهان سطوح عالى مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) ـ مشهد مقدّس

تجرّى

اركان استصحاب

تنبيهات الإجارة

اشتراط عدم سبق ردّ

امكان تعبّد به ظنّ و بررسى ادلّه طرفين

تمسك به عام قبل از فحص

حجيّت استصحاب

امكان تعبّد به ظنّ

بررسى شك در مقتضى و رافع

نسبت امارات به اصول

الكلام في مجهول المالك

ترتّب

استصحاب الكلى

دوران امر بين اقلّ و اكثر

بررسى حقيقت وضع

در حقيقت علم اجمالى وجريان اصول در اطراف آن

بررسى ادله احتياط و برائت

تفصيل بين مقتضى و رافع


مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) سوريه

  يكى از مراكز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) مركزى است كه در منطقه زينبيّه دمشق، در كشور سوريه، در سال 1426هـ.ق تأسيس شده است.
اين مركز با همان اهداف مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) در قم تأسيس شده و شكل كلّى فعاليّت هاى آن نشأت گرفته از مركز قم است، اگرچه به مناسبت مكان تأسيس و سطح علمى پذيرش شدگان و نيازهاى منطقه اى، تغييراتى در برنامه مشاهده مى شود.
ـ در مركز قم تمركز بحث ها روى دروس خارج حوزه فقه و اصول است و در مركز سوريه، تمركز مباحث روى دروس سطح است تا نخبگان پذيرش شده را براى شركت در دروس خارج با شيوه موردنظر مركز، آماده نمايند.
ـ در مركز قم نياز چندانى به مباحث تفسيرى و اعتقادى احساس نمى شود و به همين جهت اين مباحث در برنامه گنجانده نشده است، ولى در مركز سوريه به جهت نيازهايى كه در منطقه احساس مى شود مباحث تفسيرى مورد نياز و مباحث اعتقادى و به خصوص مباحث مورد اختلاف بين فرق اسلامى (شيعه و سنّى) در برنامه گذارده شده است.
به هر حال فعاليّت هاى اين مركز را مى توان در شش بخش خلاصه كرد:
1 ـ آموزش دروس حوزوى معمول حوزه.
2 ـ آموزش دروس فراموش شده در حوزه (تفسير، عقائد، قواعد فقهى و...)
3 ـ نشست هاى علمى.
4 ـ كتابخانه.
5 ـ واحد سمعى ـ بصرى و رايانه
6 ـ واحد تبليغات.

اين مركز داراى منشوراتى است كه تاكنون برخى از آنها به چاپ رسيده و در اختيار علاقمندان قرار گرفته است و برخى ديگر نيز در دست اقدام است.
1 ـ «دفاعاً عن القرآن الكريم» كه ترجمه رساله اى از استاد معظّم و محقّق ارجمند جناب مستطاب آقاى حاج شيخ محمّدجواد فاضل لنكرانى «دامت افاضاته» در موضوع عدم تحريف قرآن كريم است كه به عربى، براى علاقمندان عرب زبان، ترجمه شده است.
2 ـ «الأحكام الطّبّية» اين كتاب ترجمه كتاب ارزشمند احكام پزشكان و بيماران از منشورات مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) است كه به عربى ترجمه شده و در اختيار علاقمندان قرار گرفته است.
3 ـ «آية التطهير» تأليف مشترك مرجع عاليقدر مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى «قدّس سرّه» و مرحوم آية الله شهاب الدين اشراقى «رحمة الله عليه» است، درباره آيه تطهير
كه به زبان عربى براى علاقمندان عرب زبان بازنويسى و ترجمه شده است.
4 ـ «نجم الفقاهة» در شرح حال مرجع عاليقدر مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى «قدّس سرّه» است و تأليف آن به زبان عربى در دست اقدام است.
5 ـ تليد بن سليمانى المحاربي
6 ـ قرائة في رجال النجاشي
7 ـ التصويب بين السّنة والبدعة
8 ـ واقعة الحرّة
9 ـ الاسباب والنتائج
10 ـ إمامة الإمام اميرالمؤمنين (عليه السلام)
11 ـ تاريخ الاُصول
12 ـ التفسير الموضوعي للقرآن الكريم كه توسط محقّق بزرگوار حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ جعفر طبسى «دامت افاضاته» ، مدير محترم مركز سوريه القاء گرديده  است.
كه تأليف و تحقيق رديف هاى سه به بعد در دست اقدام است و اميد است به زودى نتيجه حاصل و در اختيار علاقمندان قرار گيرد.
 
از جمله فعاليت هاى اين مركز ارائه بسيارى از مباحث تدريس شده در اين مركز به صورت CD به علاقمندان است كه از آنها مى توان به موارد ذيل اشاره كرد:
1 ـ CD «القواعد الفقهية» در 73 درس
2 ـ CD «آيات الولاية» در 100 درس

مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) افغانستان

  با توجّه به سلطه و حضور بيگانگان در كشور افغانستان و تهاجم فرهنگى وسيع به آن مرز و بوم تحت عنوان آزادى و دموكراسى و با توجّه به نياز فرهنگى، مردم عزيز اين كشور در كنار كمبودهاى اقتصادى و سابقه تبليغات مسموم گروه هاى تكفيرى وهابيّت، فضلاء افغانى و مقلدين طى درخواستى از مرجع عاليقدر مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى«طاب ثراه» تقاضا كردند تا جهت مساعدت حوزه علميه آن سامان، مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) را در كشور افغانستان تأسيس نمايد و معظّم له نيز دستور تأسيس حوزه علميه و مركز فقهى ائمّه اطهار (عليهم السلام) را در كابل در سال 1383 صادر فرمود.
اين مركز هم اكنون دائر و با استقبال چشمگيرى روبروست و همه ساله ثبت نام كرده و از بين صدها متقاضى، گروهى از مستعدّين آنها جهت تربيت گزينش شده و مشغول به تحصيل اند.
اهداف عاليه اين مركز همان اهداف مركز قم است كه با توجه به شرائط افغانستان از نظر شكلى تغييراتى در نحوه فعاليّت آن مشاهده مى شود:
يك: فعاليت هاى تحصيلى و علمى در محدوده سطوح عالى حوزه.
دو: برگزارى مراسم دينى و حمايت از مساجد و كانون هاى فرهنگى و برگزارى مسابقات فرهنگى.
سه: ارتباط با علماء و انديشمندان و نسل تحصيل كرده و دانشگاهى و برگزارى كلاسهاى مخصوص براى آنها.
چهار: تأسيس كتابخانه و توزيع و اهداء كتب مذهبى.
پنج: پرداخت شهريه.
شش: پاسخ به سؤالات مذهبى و شرعى.


سخن آخر

  آنچه گذشت مرورى بر فعاليّت هاى مركز فقهى ائمه اطهار (عليهم السلام) در گذشته و در زمان حيات آن بزرگ مرجع عالم تشيّع، مرحوم آية الله العظمى فاضل لنكرانى «قدّس سرّه» بود، امّا پس از ارتحال آن مرجع عظيم الشأن نيز حسب وصيت مؤكّد ايشان، مراكز فقهى ائمه اطهار (عليهم السلام) در قم و مشهد و سوريه و افغانستان، قوى تر از گذشته به كار خود ادامه داده و اميد است با عنايات خاصّه خداوند متعال و توجهات ويژه حضرت بقية الله فى الأرضين حجّة بن الحسن العسكرى «عجل الله تعالى فرجه الشريف» ، اين امر استمرار يافته و شاهد آثار و ثمرات گرانبهاى آن باشيم.