چکیده
فهم روشمند قرآن و روایات، دغدغه همیشگی فقها بوده است که قواعد کشف معنا از کلیدی‌ترین عوامل فهم معنا است. چه در گزاره‌ها، فراوان از ‌آن استفاده شده است. قرائن نیز به دلیل جانشینی از دلالت وضعی الفاظ، دارای نقش مهمی در فهم معنای کلام است. از دیگر‌سو، شیخ انصاری به عنوان یکی از برجسته‌ترین فقها، فراوان به استظهار از آیات و روایات پرداخته است که ضرورت بررسی دارد. این نوشتار با هدف ارائه قواعد و قرائن فهم ادله و با روش توصیفی- تحلیلی کوشیده است تا به استخراج، تبویب و تحلیل مبانی استظهاری ایشان دست یابد. دلیل نگارش این نوشتار، مشکل تعدد فهم از یک متن است که ناشی از عدم توجه به این نکات است. بنابراین پرسش بنیادین، آن‌که چگونه می‌توان به فهم صحیح ادله دست یافت؟ که ابتدا با بررسی اصل‌اولی حاکم بر مساله، به ذکر انواع قواعد و قرائن کشف معنا و مراد پرداخته است. مهم‌‌ترین آن‌ها در نگاه ایشان عبارتند از فهم مفردات، قواعد علم صرف و نحو، قرائن سیاق، وحدت سیاق، مورد، مقابله، اصیل، سوال، علت، تناسب و غلبه و لوازم و قواعد کشف مراد، شامل اصول لفظیه. نتیجه این پژوهش در حوزه استنباط و استظهار از ادله لفظیه، کاربرد آشکار دارد.