چکیده
در کتب اصولی جریان قاعده فراغ و تجاوز نسبت به اجزاء عمل مفصل بحث میشود ، بدنبال آن مبحث مهمی که پی گرفته میشود مبحث جریان قاعدتین در شرایط عمل اعم از شروط متقدم و شروط متاخر وشروط مقارن میباشد
شرائط چهار قسم هستند:
•    تارةً شرط، شرط متقدم است که جایش قبل از عمل است
•    و اخری شرط، شرط مقارن با عمل است. 
o    شرطِ مقارنِ اجزاءِ عمل که این شرطیت فقط مربوط به اجزاء است و اکوان متخلله را شامل نمی شود. مثلاً طمأنینه شرط اجزاء نماز است و باید در حال قرائت و رکوع و سجود و غیره طمأنینه وجود داشته باشد ولی در اکوان متخلله طمأنینه شرط نیست و یا طهارت خبثیه که فقط شرط اجزاء نماز است لذا در صحیحه زراره بود که حضرت به زراره فرمودند: اگر در وسط نماز خونی دیدی و احتمال می دهی که از قبل نبوده و الان ایجاد شده است آن را بشور و نمازت را ادامه بده. 
و اخری شرطِ مقارنِ مجموعِ عمل که علاوه بر اجزاء اکوان متخلله را هم شامل می شود. مثلا طهارت حدثیه شرط مجموع عمل است و علاوه بر اجزاء عمل، در اکوان متخلله هم شرط است و باید موجود باشد.
حالت دیگری هم قابل تصویر هست که شک در شرط متاخر بشود که غالبا چنین شکی بعدالمل محقق میشود وحکم آن باید بررسی شود     
 وازهای کلیدی :
شرط، متقدم،متاخر،مقارن،قاعده فراغ،قاعده تجاوز،شک، عمل 
تذکر:اصل مقاله در معاونت آموزش مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام موجود می باشد.متقاضیان میتوانند جهت دریافت مقاله نام و شماره تلفن خود و نام مقاله مورد درخواست را به سامانه 50001000522790 پیامک نمایند.